Van zomerpark naar winterbestemming

In 2024 steeg het totale bezoekersaantal van de EMEA-pretparkregio met 3,3%. Een deel van deze groei komt uit het Midden-Oosten, maar ook Europese parken laten stabiliteit of groei zien. Opvallend is dat een deel van die groei niet meer uitsluitend in het klassieke zomerseizoen plaatsvindt of in Halloween, dat inmiddels een integraal onderdeel van de jaaromzet is geworden. Er dient zich namelijk een derde hoogseizoen aan: het winterseizoen.

Van klassiek seizoen naar jaarrond open

Een belangrijke mijlpaal in die ontwikkeling is 1 april 2010. Op die datum opent de Efteling haar poorten om deze daarna niet meer na het klassieke seizoen, dat traditioneel tot oktober liep, te sluiten. Daarmee was het park een absolute voorloper in Nederland. Grote resorts, met name Disney en Universal, zagen altijd al de omzetkansen van jaarrond openstelling. Bij veel klassieke ‘zomerparken’ ontbrak dat besef echter nog. In Duitsland zette Europa-Park al in de winter van 2001/2002 een eerste stap met een winteropening, goed voor zo’n 180.000 bezoekers in die periode.

Halloween als opmaat naar de winter

Het lijkt alweer lang geleden dat vrijwel elk pretpark zijn seizoen begon met Pasen, piekte in de meivakantie en tijdens weekenden als Hemelvaart, en zo toewerkte naar de grootste omzetbijdrage: de zomerperiode. In die tijd introduceerde Six Flags, bij wat nu Walibi Holland is, Halloween als nieuw evenement. Net over de grens vierde wat nu Movie Park Germany is het toen al twee jaar.

Tegenwoordig is Halloween voor veel parken uitgegroeid tot een uiterst belangrijke omzetmotor. Die rol is door de jaren heen langzaam gegroeid. Tegelijkertijd waarschuwt Wouter Dekkers van Momentum Leisure, dat meerdere parken in Polen exploiteert, voor een te eenzijdige focus op één event: “Branchebreed snap ik de ontwikkeling van winteropenstellingen en denk ik dat dit een blijvende trend is. Echter voorzichtigheid wordt geadviseerd om niet te veel afhankelijk van evenementen te worden.”

Nieuwe vraag en het voorbeeld van Europa Park

Nu er steeds meer Halloween-events zijn, van de hardere variant voor jongeren tot gezinsvriendelijke varianten, kijken parken logischerwijs naar nieuwe omzetkansen. Het Ryanair-model, waarbij door aanbod vraag wordt gecreëerd, heeft met Halloween gewerkt. De vraag is dan: waarom zou dat niet ook in de winter werken? Bovendien begint er ook vanuit de markt vraag te ontstaan. Dat vertelt Henk Groenen van Europa Park: “Maar ook vanuit de markt bespeurden we een vraag naar winterse belevenissen. Bovendien loopt bij ons het Halloween-seizoen al over in het winterseizoen met HALLOWinter. In dit nieuwe seizoen combineren we de Halloweensfeer met die van de winter: voor iedereen die niet kan kiezen tussen pompoenen en kerstbomen.”

Strategische keuzes en onderhoud

Hier ontstaat een duidelijke tweedeling. Aan de ene kant zijn er parken die jaarrond open zijn, zoals de Efteling. Aan de andere kant zijn er parken die kiezen voor een kerst- of winteropening, maar tussen het einde van Halloween en de start van het winterseizoen, en direct na het winterseizoen, een periode gesloten zijn. Het grote voordeel van die laatste opzet is dat de onderhoudskalender efficiënter is in te richten, zonder dat gasten daar hinder van ondervinden.

Operationele uitdagingen in de winter

Dat betekent echter niet dat een winterse opening operationeel eenvoudig in te passen is. Dat benadrukt consultant en specialist Coen Bertens, die als voormalig Directeur Park bij Efteling als geen ander ervaring heeft met de uitdagingen die erbij komen kijken: “In de wintermaanden is er meer kans op extreem weer en niet alle attracties kunnen draaien onder het vriespunt. Hiervoor moet je extra investeren in maatregelen zoals het verwarmen van achtbaanstations.”

Walibi Holland, dat eind 2022 voor het eerst de winteropening Bright Nights hield, beaamt dat er ook in de operatie aanpassingen nodig zijn om Bright Nights echt over te brengen naar een optimale ervaring voor gasten. Zo opent het park tijdens Bright Nights pas om 12:00 uur en is het open tot 20:00 uur. Hierdoor komen de speciale verlichting en de vuurwerkshow beter tot hun recht. Daarnaast speelt de onderhoudskalender een rol in de openingstijden: “Uiteraard brengen dergelijke grote, nieuwe, projecten altijd een bepaalde investering met zich mee. Niet alleen financieel, maar ook als het gaat om personeel en planning. Daartoe hebben we voor de realisatie aanpassingen moeten maken in planning en openingstijden.”

Investeringen, kosten en rendement

Extra entertainment, operationele en technische kosten en marketingkosten maken duidelijk dat een winteropening niet zomaar is opgezet. “Uiteraard brengen dergelijke grote, nieuwe, projecten altijd een bepaalde investering met zich mee,” laat de marketingafdeling van Walibi Holland weten. Henk Groenen van Europa Park somt de andere uitdagingen op: “Uitdagingen hebben voornamelijk met het weer te maken. We hebben veel waterattracties, dus daarvoor moesten alternatieven komen, meer binnenruimtes waar bezoekers zich kunnen opwarmen, voorzieningen voor achtbanen, kleding voor medewerkers, etc. Ook voor de ontwerpers blijft het een uitdaging, zij moeten feitelijk telkens twee winteropenstellingen creëren: een met daglicht en een voor als de duisternis ingevallen is.”

De vraag is dan of de trend van het winterseizoen blijvend is. Het vraagt immers investeringen op elk vlak, van attractiemedewerker tot marketing en technische dienst. Toch springen veel parken op deze ontwikkeling. Exacte actuele bezoekersaantallen geven de parken niet vrij naar aanleiding van de rondvraag van de redactie. Op basis van het toenemende aantal deelnemende parken mag echter worden aangenomen dat een winteropening (op termijn) rendabel is.

Daarnaast los je volgens Henk Groenen ook praktische problemen op met deze openstellingen: “Net zoals zoveel andere parken zijn we bij Europa Park de winteropenstelling destijds gestart om de beschikbare capaciteit ook in die periode in te zetten. Het gaat dan met name om personeel, attracties en verblijfsaccommodaties. Maar ook vanuit de markt bespeurden we een vraag naar winterse belevenissen.” Die voordelen ziet Coen Bertens ook: “De bestedingen liggen hoger (gasten nemen minder eigen eten mee, veel behoefte aan warm voedsel en warme dranken), je kunt personeel langer aan je binden en je maakt optimaler gebruik van de attracties: deze staan er al.” Erik Veenstra van Attractiepark- & Vakantiepark Slagharen wijst ook op het benutten van de verblijfaccommodaties.: “Je ziet dat zeker ook voor ons vakantiepark de winter een populaire periode is.”

Winter definitief als derde hoogseizoen

Alles bij elkaar lijkt de winteropening, iets wat lang vooral aan Disney en Universal voorbestemd was, zich te ontwikkelen van een trend naar een vast onderdeel van de omzet en jaarplanning. Daarmee is de winter, naast de zomer en Halloween, uitgegroeid tot het derde hoogseizoen voor pretparken.

Nederlandse parken met een winteropenstelling, winterevent of jaarrond opening:

Walibi Holland: Bright Nights, Rides & Lights
Meerdere dagen in de periode 20 december tot en met 4 januari.

Winter Slagharen
Weekenden in november en december en vanaf 19 december tot en met 4 januari dagelijks.

Winter Efteling
Het park is jaarrond geopend, met Winter Efteling van 10 november tot en met 1 februari.

Toverland Winter Feelings
Woensdagen en weekenden van 26 november tot en met 18 januari, waarna het overloopt in pre-season met beperkte openingsdagen. Periode 20 december tot en met 4 januari dagelijks geopend.

Plopsa Indoor Coevorden
Is jaarrond geopend met een Kerstevent van 20 tot en met 31 december.

Duinrell Rides by Lights
Het pretpark heeft gedurende de winter wisselende openingsdagen. Er zijn specifieke avondopeningen genaamd Rides by Lights. Er is een beperkt aantal attracties geopend.