Geen tijd voor koudwatervrees

In het voorjaar van 2021 schreef ik al eens over recreatieplassen, waar per jaar miljoenen mensen gebruik van maken om te recreëren. Maar waterrecreatie is zoveel meer dan dat. En het is in Nederland vanaf het begin onlosmakelijk verbonden geweest met toerisme en vrijetijdsbesteding. Wij houden nu eenmaal van het water, ondanks onze eeuwige strijd om het hoofd boven water te houden.

Water is voor Nederland altijd van grote betekenis geweest. Voor de recreatiesector geldt hetzelfde, het water heeft op veel verschillende manieren iets extra’s te bieden. Vele vormen van recreëren hebben nu eenmaal met water te maken, of dat nu op, aan of in het water is. Op het water kunnen we varen, zeilen, roeien, surfen, kanoën, waterskiën en allerlei andere watersporten beoefenen. Aan het water doen we aan vissen, spelen of zonnen en in het water zwemmen of duiken we. De toename van al deze activiteiten loopt parallel met de ontwikkeling van de recreatie- en toerismesector.

In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw begonnen we ons steeds meer bewust te worden van het belang van water in de recreatiesector. In het tijdschrift H2O uit 1970 lezen we een prachtige studie met als titel ‘Waterrecreatie, behoeften en mogelijkheden’. Het is een studie die vooruitblikt naar het jaar 2.000 en geeft een verrassend beeld van de denkwijzen die er toen leefden. Maar het is dan ook al vijftig jaar geleden dat het geschreven werd.

De studie is degelijk en tegelijkertijd verrassend met betrekking tot de verwachtingen die men toen had. Ter illustratie: men stelde zich voor dat het aantal recreatievaartuigen (watersport), dat in 1970 werd geschat op een aantal van 80.000, met 15 % per jaar zou gaan stijgen. Doorrekenend zou dat betekenen dat er al in het jaar 2.000 enkel om te recreëren al ruim 2,5 miljoen boten in Nederland zouden rondvaren. Gelukkig is dat niet uitgekomen. We hebben nu naar schatting ruim 500.000 schepen, waarbij tot de coronacrisis een jaarlijkse daling van 1 % werd ingeschat. In hetzelfde onderzoek uit 1970 werd al onderscheid gemaakt in verschillende vormen van waterrecreatie. En de teksten die gebruikt werden zijn nog steeds actueel en te mooi om hier niet te laten zien.

1. De recreatie langs het water

Met deze vorm wordt bedoeld die recreatie, waarbij het water zonder dat er verdergaande contacten zijn voornamelijk visueel van belang is. Met name wordt hier gedacht aan de landschapsbeleving die men ondergaat bij recreatieve tochten — bv. driving for pleasure doch niet alléén in de auto, evengoed op de fiets of te voet en waarbij het water een grote rol speelt.

2. Recreatie aan het water

Deze categorie omvat de recreatieve activiteiten die onmiddellijk aan het water worden bedreven; het zonnebaden en spelen op zonne- en speelweiden langs het water en het vissen. Bij deze categorie dienen wij erop bedacht te zijn dat het recreatiegebeuren op ieder ogenblik kan overgaan in recreatie in het water, baden of zwemmen.

3. Recreatie op het water

Hierbij valt in de eerste plaats te denken aan de vele vormen van recreatie in een boot – kano, roeiboot, op- blaasbare rubberboot, zeil- en motorboot, speedboot, waterski. Ook hier geldt dat de recreatie op het water over kan gaan — vrijwillig of onvrijwillig — in activiteiten in het water — zwemmen of baden — variërend van de duik uit de boot in diep water tot het uit de dingy stappen in ondiep water. Als bijzondere vorm van recreatie op het water moet worden genoemd de sportieve activiteiten op het ijs, schaatsen, ijszeilen.

4. Recreatie in het water

Tenslotte het recreatief gebeuren in het water, het baden en zwemmen, in het voorafgaande reeds ter sprake gebracht als sequeel op recreatie aan en op het water. Het is redelijk om, wanneer de recreatie in het water centraal staat, dus de intentie is van de recreatieve activiteit, van recreatieve kant de kwaliteitseis aan het water ook hoger te stellen dan de minimumeisen die men stelt wanneer het te water gaan slechts secundair en /of incidenteel geschiedt.

In de loop van de decennia zijn er tal van studies over het onderwerp verschenen, veel te veel om aandacht aan te besteden. Het is echter wel interessant om het veranderende tijdsbeeld te blijven volgen, dus ter illustratie nog een studie uit 2002, ‘De betekenis van water voor recreatie en toerisme in Nederland’ (NRIT & RIKZ, 2002).

In deze studie wordt geconstateerd dat vanuit verschillende invalshoeken de toeristisch-recreatieve sector nog steeds in belang toeneemt, niet alleen in economische zin maar evenzeer in maatschappelijke zin. Men ziet daarbij de volgende trends: een toenemend ruimtebeslag en intensivering, meer combinaties van land- en wateractiviteiten, hogere kwaliteitseisen en steeds stringentere regelgeving. Overigens blijven de vier categorieën zoals in 1970 beschreven in iets andere bewoordingen precies hetzelfde.

Toch zijn er in de loop van de jaren ook wel tegengeluiden te horen. Massa toerisme, in extrema ook wel over-toerisme genoemd. Dit is het fenomeen, waarbij een (te) grote massa toeristen de plaatselijke bevolking overloopt en een druk legt op de infrastructuur en voorzieningen van steden, stranden en de natuur. Maar ook de druk op het klimaat door de vele verplaatsingen met auto en vliegtuig. En de druk op de natuur, waar flora en fauna schade van ondervinden. En tot slot de uitbuiting van veel verschillende groepen mensen in de hele wereld om vooral maar voor ons vakantieplezier te zorgen.

Ook de overheid krijgt steeds meer oog voor deze negatieve kanten die vooralsnog gelijke tred houdt met onze vrijetijdsbesteding. Beleid wordt uitgestippeld, maatregelen worden voorbereid en uitgevoerd en nieuwe visies bepalen straks wat er nog wel en niet meer kan.

En dan is er ook nog een pandemie. Corona veroorzaakt misschien wel een trendbreuk op vele gebieden. We zien nu al dat verschillende delen van de recreatiesector profiteren van het feit dat veel meer Nederlanders in eigen land op vakantie gaan. Er zijn meer boten verhuurd dan ooit en ook meer verkocht. De bezetting op vakantieparken is eigenlijk alleen maar toegenomen en afgelopen jaar hadden de recreatieplassen ook niet te klagen over belangstelling. Al met al een roerige tijd, waarbij we rustig mogen concluderen dat het nooit meer wordt zoals het vroeger en zelfs kortgeleden voor corona was. De lessen uit het verleden, waarvan ik enkele illustraties heb laten zien, geven eigenlijk maar één ding aan. Met je tijd meegaan is een noodzaak en liever nog een beetje vooruitlopen.

Te veel dingen zijn veranderd de afgelopen jaren, veel zaken zijn gewoon geworden en de mens is nu eenmaal een gewoontedier. Maar dat betekent wel dat we met onze bedrijven rekening moeten houden met al die veranderingen. We gaan een nieuwe tijd tegemoet met heel veel kansen, zeker als in voorjaar en de zomer ‘alles’ weer mag. Nieuwe tijden, nieuwe kansen en dus ook tijd om na te denken wat dat voor jouw bedrijf betekent. Geen tijd voor koudwatervrees, aan de slag. We zullen enorm creatief moeten zijn om de kansen en ideeën te vertalen naar wat de klant dit jaar, volgend jaar en over vijf jaar wil. En we kunnen ook met echte innovaties zelf een markt kweken, mits we de trends van nu en morgen volgen. Heel veel te doen dus, succes ondernemers!

De tijd van boten met stinkende dieselmotoren, buitenboordmotoren met grote rookwolken en ‘uren’ wachten met draaiende motor voor een brug die open moet om schepen door te laten, lijkt de watersportsector gelukkig ver achter zich te hebben gelaten. Milieubewust, maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen staat hoog op de agenda bij de meeste watersportbedrijven.

Blauwe vlag

De Blauwe Vlag is waarschijnlijk één van de bekendste milieuonderscheidingen in de watersportsector. Deze Blauwe Vlag is een internationale milieuonderscheiding, die al sinds 1987 jaarlijks wordt toegekend aan stranden en jachthavens die aangetoond hebben schoon en veilig te zijn. Ze moeten hierbij aan diverse criteria voldoen. De Blauwe Vlag wordt uitgereikt aan meer dan 4.500 stranden en jachthavens in ruim 50 landen wereldwijd. Nederland telt op dit moment 182 Blauwe Vlaggen, verdeeld over 128 jachthavens, 48 stranden en 6 recreatiestranden.

Groene wimpel

In Nederland kunnen Blauwe Vlag gecertificeerde jachthavens in aanmerking komen voor een extra award: de Groene Wimpel. Een jachthaven verdient deze wimpel als zij boven op de internationale criteria extra inspanningen gedaan hebben op gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen en verduurzaming van de jachthaven. Je kunt dan denken aan extra maatregelen op gebied van energie- en waterbesparing, duurzaam inkopen, gebruik van duurzame bouwmaterialen, extra afval fracties scheiden en maatschappelijke betrokkenheid. Afgelopen jaar ontvingen 25 jachthavens de Groene Wimpel. De wimpel heeft een geldigheidsduur van twee jaar.

Afvalwater, opvangen of lozen?

Het lijkt een vanzelfsprekendheid dat je het toiletspoelwater van je boot of het huishoudelijk afvalwater níet loost op het oppervlaktewater. Dit is ook al sinds 2009 verboden op grond van de Wet verontreiniging oppervlaktewateren. De Wet Pleziervaartuigen schrijft daarom voor dat alle recreatieboten van 2,5 tot 24 meter lengte moeten beschikken over een reservoir om vuilwater op te vangen óf over een ruimte om een (tijdelijk) reservoir te plaatsen op plaatsen waar een lozingsverbod heerst.

Scheepseigenaren en verhuurders gaan het gevaar van oppervlaktewatervervuiling tegen door het (laten) installeren van een vuilwaterinstallatie. Het met zo’n installatie opgevangen afvalwater kan bij vuilwater inzamelstations uitgezogen worden, waarna het gewoon in het riool terechtkomt. Na zuivering komt het dan weer schoon in het oppervlaktewater terecht. Er zijn meerdere systemen van vuilwateropvang op de markt, de bekendste zijn het chemisch toilet, het droogtoilet en de vuilwatertank. Dechos Engineering (saniship . nl) is een grote speler in dit segment.

Eind 2019 is de wetgeving gemoderniseerd. Toiletwater dat door een zuiveringsvoorziening aan boord is geleid die voldoet aan de gestelde eisen mag daardoor voortaan worden geloosd. Investeren in zuiveringsvoorzieningen aan boord zijn daarom zeker te overwegen.

Een sector die het goede voorbeeld geeft

De watersportsector is een sector die het milieu hoog in het vaandel heeft staan. Niet verwonderlijk, want het vaargenot wordt in hoge mate bepaald door de mate van vervuiling van het water waarin men vaart en de (geluids)overlast die men al dan niet ervaart.

Elektrisch varen

Elektrisch varen mag rekenen op groeiende belangstelling. Steeds meer mensen ontdekken de voordelen van het ‘groen varen’. Het is rustiger, milieuvriendelijker en simpeler varen. De snelheid is eenvoudiger te doseren en manoeuvreren is daardoor makkelijker.

Greenjoy is een voorbeeld van een innovatief watersportbedrijf in de verhuurmarkt voor elektrische sloepen. Deze ‘fluistersloepen’ varen o.a. in de wateren van Utrecht, Alkmaar, Haarlem, Loosdrecht en Leeuwarden. Je reserveert de sloep online en activeert de sloep met je mobieltje.

Afvalscheiden

Ook afvalscheiden in jachthavens en andere afmeerplekken wordt meer-en-meer bon ton. Een aardige innovatie om afvalscheiden eenvoudiger en aantrekkelijker te maken, is afgelopen zomer gerealiseerd in Zandvoort. Hier is naast strandpaviljoen Thalassa een afvaleiland voorzien van een kunstzinnig vormgegeven houten ombouw. Al eerder zijn vier afvaleilanden op het strand geplaatst met containers voor plastic, glas, papier en restafval. “Afval scheiden is de norm, niet alleen in huis, maar ook buitenshuis “, stelt initiatiefnemer Spaarnelanden. Als volgende stap wil Spaarnelanden de mogelijkheden bekijken om het afval te hergebruiken voor nieuwe producten door er bijvoorbeeld straatmeubilair van te maken. Daarnaast is afgelopen zomer een proef gestart om zwerfafval tegen te gaan. Tijdens drukke stranddagen worden zogeheten clean teams ingezet. In samenwerking met Spaarnelanden gaan de teams op het strand zwerfafval opruimen en bezoekers bewust maken van hun ‘afvalgedrag’. Ook delen ze papieren afvalzakken uit aan bezoekers die hiervan gebruik willen maken.

Duurzaam ondernemen

Duurzaam ondernemen is een niet te missen trend in de maatschappij en vormt voor veel bedrijven een belangrijke strategie om de bewuste consument van nu te bereiken. Voorbeelden van duurzame ondernemingen laten zien dat deze de toekomst hebben, waarbij klanten actief vragen naar bedrijven met een minimale footprint. Deze organisaties hebben aandacht voor het milieu, voor sociaal-ethische aspecten en gebruiken winst als middel om hun impact te vergroten. Buzzwords zoals ‘duurzaam’ of Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) worden in de praktijk veel door elkaar gebruikt, maar komen feitelijk op het in lijn brengen van korte- en lange termijn doelen voor alle stakeholders. Het winstoogmerk van deze bedrijven gaat verder dan economische winst, maar kan bijvoorbeeld ook gaan over sociale, impactvolle of reputatiewinst. Voorheen waren dit gescheiden werelden, maar tegenwoordig zie je dat dit goed hand in hand kan gaan.

Als je praat over game-changers in de watersportsector kun je niet om Greenjoy heen. Dit bedrijf van Rob Veldt en Sven Gribnau, opgericht in 2011 heeft de botenverhuur in Nederland een impuls gegeven. Hun bedrijf deelt – zelf mijden zij het woord verhuur – elektrische sloepen in diverse grote steden en watersportgebieden. In hun filosofie staat sociaal en maatschappelijk verantwoord ondernemen centraal. Én eenvoud. De innovatieve wijze van reserveren, maakt het bedrijf onderscheidend. Met je smartphone kun je tot vlak voor vertrek een fluistersloep reserveren, waarna je deze simpel met je smartphone activeert en kunt gaan varen. Sneller en gemakkelijker zul je het in Nederland niet vinden. We gaan het gesprek aan met deze maatschappelijk bewogen ondernemer Rob Veldt.

Hoe ben je op het idee gekomen om Greenjoy te starten?

“Ik had een bedrijfje dat duurzame, elektrische sloepen bouwde voor mensen die graag wilden varen, maar niet al het gedoe eromheen wilden.” Watersporters brengen vooral veel tijd door met het onderhoud van hun boot, terwijl er veel meer mensen zijn die eigenlijk gewoon alleen maar gezellig willen varen. “Die missie bleek een schot in de roos. We hadden een nieuwe markt aangeboord, de niet-watersporter… Omdat het concept gemakkelijk kopieerbaar was voor concurrentie, hebben wij vervolgens verder gedacht. Hoe kan je varen nóg duurzamer en nóg toegankelijker maken? Dat is natuurlijk delen in plaats van bezitten!”

Wat beschouw je als jullie grootste succesnummer?

“Ons streven naar volledige automatisering. Waar we 10 jaar geleden al enorm innovatief waren met het op afstand aan- en uitschakelen van de sloepen, was dat nog best wel arbeidsintensief. Huurders belden ons op bij vertrek en bij terugkomst, waarna wij de sloep zelf per SMS konden aan- of uitzetten. Dit leverde op drukke dagen honderden telefoontjes op met steeds dezelfde handelingen… naast blauwe oren, was dit bovendien dus erg arbeidsintensief. Het voordeel was overigens wel dat wij ál onze huurders aan de telefoon hadden en naar feedback konden vragen. Met behulp van deze feedback hebben wij onze dienstverlening tot in detail kunnen optimaliseren.” “In de loop der tijd hebben we steeds meer van ons concept kunnen automatiseren. Menselijk handelen hebben we zo in principe uit het primaire verhuurproces gehaald. Huurders reserveren, activeren, instrueren, deactiveren en inspireren volledig vanaf hun mobiele telefoon. We hebben het proces zo vereenvoudigd en duidelijk omschreven dat íedereen bij ons zonder problemen zélfstandig een sloep kan huren.”

“Onze rol zit nu op het gebied van monitoring, anticiperen op afwijkingen in het verhuurproces en predictive maintenance zodat we de bezetting van de vloot kunnen maximaliseren. Doordat we deze technische infrastructuur hebben gebouwd weten wij op ieder moment álles inzake onze vloot en kunnen dus snel en proactief schakelen.”

Bijkomend voordeel van het automatiseren is dat Greenjoy altijd open is. Zij zijn zonder personele inzet 365 dagen per jaar van 10 uur tot 22 uur open.

Wat is voor jou/jullie iets waar jullie erg aan hechten in jullie bedrijf, ofwel heb je stokpaardje dat niet mag ontbreken in dit interview?

“Samenwerken en meedelen. Wij zijn geen botenverhuurbedrijf zoals men kent. Wij hebben geen kantoor, geen mensen op de kade en zijn in vrijwel alles anders dan men gewend is. Tegelijkertijd is het product natuurlijk wel precies datgene dat je van een botenverhuurder verwacht, Met een klein team kunnen we veel sloepen op verschillende locaties exploiteren. Slim samenwerken maakt dat we toch lokaal heel bijzondere dingen kunnen realiseren. Zo ben ik ook trots dat we unieke duurzame arrangementen aanbieden, zoals plastic vissen in samenwerking met het Wereldnatuurfonds.”

“Maar ook om snel te kunnen blijven opschalen in deze kapitaalintensieve business werken we graag samen. Denk hierbij aan havens, horeca, buren en (particuliere) investeerders die een deel van de vloot met ons meefinancieren. En we delen natuurlijk ook de opbrengsten in ruil voor die inzet. Een ander mooi voorbeeld is dat wij in het begin van ons bestaan een sloep hebben gecrowdfund. Deze sloep is toen gefund door een kleine 150 betrokkenen en buurtbewoners. Superleuk dat zij allemaal met je merk bezig zijn en dus ook potentieel huurder zijn.”

Kun je een misser noemen of iets waar je tegenaan gelopen bent, wat je aanvankelijk niet voorzien had én de manier waarop jullie dat hebben opgelost?

“Zoals gezegd laten we ook particulieren mee investeren om sneller te kunnen opschalen. In het begin hadden we de afspraken wel erg gunstig voor hen ingericht. De meedelende investeerders kregen zo wel een erg hoog rendement, terwijl wij onszelf tekortdeden. In de tijd hebben we die regeling uit gefaseerd en houden nu een eerlijke verdeling aan. Nog steeds met rendement dat je nergens anders krijgt. Een heel prettige samenwerking voor alle partijen dus weer.”

Welke slimme maatregel heeft jullie veel opgeleverd?

“Wij zien onszelf niet als bootverhuurder, maar als internetbedrijf. Zo zijn wij wars van hoe bootverhuur sinds jaar en dag functioneert. Wij zijn maximaal flexibel, altijd open, altijd ook werkelijk bereikbaar, enorm gefocust op de gebruiker, maken het mogelijk om last minute te reserveren, maken gebruik van dynamic pricing (variabele prijzen, naar gelang de drukte zoals je ook kent van hotels en vliegtickets) en men kan al voor een periode van 2 uur huren in plaats van per dagdeel. Dit alles maakt dat wij voor veel meer mensen mogelijk maken om op het water te recreëren. Daarnaast gedragen wij ons ook in de communicatie als internetbedrijf. Wij verkopen beleving en dit verspreiden wij online. Het leuke is dat we het door de digitale insteek ook voor onze bestaande huurders heel verleidelijk maken om met een druk op de knop ook eens op een andere Greenjoy locatie te varen. Men weet dat het op dezelfde manier werkt en kan zo heel vertrouwd een ander vaargebied verkennen.”

Hoe ervaren jullie de relatie met de gemeenten waar jullie actief zijn?

“Uitzonderingen daargelaten, toch vooral moeizaam. Het duurt altijd lang en op één of andere manier lijkt het toch vaak dat succes je misgund wordt. Bootverhuur klinkt sexy, maar om er redelijk aan te verdienen moet je je zaakjes goed op orde hebben. De gemeenten denken voor het gemak vaak dat je bakken met geld gaat verdienen en proberen dit óf te voorkomen, óf er zelf buitenproportioneel aan mee te verdienen. Met name in grote steden zijn gemeenten geen betrouwbare partner gebleken. Ze dwingen je aan strikte voorwaarden te voldoen maar leven zelf de afspraken (of überhaupt de wet) niet na. Zo procederen wij al jaren tegen de gemeente Utrecht die – hoe pervers- wél de hoofdprijs wilde vangen, maar vanaf het eerste moment niet levert waarvoor wij hen moeten betalen… politieke belangen en persoonlijke trots van wethouders blijkt best wel een ding en dat is kwalijk, want de gemeente gooit schaamteloos tonnen aan gemeenschapsgeld over de balk om middels juridische processen maar te traineren in de hoop dat we ons verzet opgeven… Toch gek, want wij laten de stad op duurzame wijze van haar mooiste kant zien; vanaf het water. Dat zou toch best wat meer omarmd mogen worden.”

Hoe kijk je naar de toekomst van jullie bedrijf?

“We blijven verder automatiseren en verder uitrollen. Naast uitbreidingen met- en op eigen locaties zoeken we ook meer (recreatie) partners. Ons concept is plug’n’play, dus een nieuwe Greenjoy-locatie kan binnen enkele weken in de lucht zijn om vervolgens te renderen. Zolang er geen moeilijke lokale overheden zijn dus, die consistent tegenwerken…” “Daarnaast kunnen wij onze technologie inzetten om niet alleen bootjes te verhuren, maar ook andere objecten. Denk aan andere vormen van mobiliteit, maar ook bijvoorbeeld aan vakantiehuisjes die we geautomatiseerd kunnen verhuren. Het maximaliseert zowel flexibiliteit, beschikbaarheid als bezetting, terwijl de kosten worden geminimaliseerd. Dergelijke deelinitiatieven krijgen zo een heel veel interessantere business case.”

Kun je iets noemen wat de Nederlandse recreatiesector nog mist? “Hoewel er heel veel nieuwe energie en innovatie zichtbaar is in de sector, leunt een groot deel van de recreatiesector echter nog best veel op de oude wereld. Zo liggen er massa’s bootjes stil, wat totaal niet duurzaam is. Hetzelfde geldt natuurlijk voor vakantiehuisjes die onnodig perioden van lage bezetting kennen of zelfs bij lage bezetting niet beschikbaar zijn omdat de vaste kosten anders te hoog zijn. Er zou naar mijn mening dus nog veel meer gedeeld kunnen worden. Met ons of met een ander.”

Een pareltje in de Maasplassen midden in Limburg

Als je voor verschillende onderzoeken en adviesopdrachten op pad bent, kom je vaak op onverwacht mooie locaties en heb je gesprekken met inspirerende ondernemers. Fun Beach Event & Leisure Park in Panheel – in het centrum van de Maasplassen midden in Limburg – is zo’n pareltje. En als je vervolgens met ondernemer Luc van Engelen in gesprek raakt, merk je dat hij overloopt van enthousiasme en nog lang niet klaar is met het verwezenlijken van zijn ambities.

Beste strand van Nederland

Als je Fun Beach in de winter bezoekt ervaar je natuurlijk niet de sfeer en gezelligheid van de 150.000 bezoekers die er in het hele zomerseizoen vertoeven, maar je ziet wel meteen dat er hard gewerkt wordt om de gasten in 2021 nog meer te kunnen bieden. En je ziet ook nog steeds het kraakheldere bronwater, waarmee Fun Beach The Beach als eerste strand in Limburg onderscheiden is met de Blauwe Vlag, een gerenommeerd Europees Keurmerk. Daarnaast is Fun Beach door de ANWB uitgeroepen tot één van de tien beste stranden van Nederland.

‘Ik ben continu bezig met het verbeteren van het geheel’, zegt Luc van Engelen, ‘of het nu gaat om het uitbreiden van de activiteiten of om de kwaliteit van het water en het milieu te verbeteren.’ De titel ‘Beste strand van Nederland’ wil hij graag ook de komende jaren behouden. Nu al is er een keur aan activiteiten in het park te vinden, zowel voor de consumenten- als voor de zakelijke markt. Het strand is verrijkt met tal van attracties, waaronder het enorme Aquapark op het water en natuurlijk de één na grootste fontein van Europa. Het gehele seizoen wordt daarmee een hoogte van 40 meter behaald en op speciale momenten stuwt de vernuftige technische installatie het water op tot een duizelingwekkende hoogte van 120 meter.

Belemmeringen

‘Soms zit het ook wel tegen hoor’, zegt Luc, ‘en moet ik mijn energie stoppen in zaken die niet rechtstreeks ten goede komen aan de gasten.’ Zo is er regelmatig sprake van tegenwerking door buurtbewoners, tot rechtszaken aan toe, waarbij de ondernemer moet investeren in maatregelen om overlast te beperken. Vanwege geluid en parkeerdruk zijn er daarom al veel maatregelen genomen, zoals de aanleg van geluidswallen, de bouw van extra geluidssluizen aan onze Beachclub Degreez en aanpassingen aan de indeling van het park. Maar optimistisch en praktisch als Luc is, ziet hij altijd ook wel weer de voordelen en kansen die daarmee geboden worden. Lastiger is dat als het gaat om wet- en regelgeving en overheden die vanuit bepaalde – soms verouderde – visies werken. Dat kan pas echt belemmerend werken op de exploitatiemogelijkheden. In dat kader noemt Luc de structuurvisie Maasgouw 2030, vastgesteld in 2012, waar nu de situatie weer zoveel is veranderd dat het verstarrend gaat werken. Voor de ook door hem genoemde hotelvisie Limburg geldt hetzelfde. ‘Ondernemers moeten het uiteindelijk zelf doen, maar je moet met betrekking tot de verschillende overheden wel over een gezonde portie doorzettingsvermogen beschikken’.

Toekomst

Luc wil, als geboren en getogen inwoner van dit prachtige plassengebied, zich in blijven zetten voor de recreatieve ontwikkeling van ‘zijn’ plas, maar ook van de hele omgeving. Met trots benoemt hij de iconen van de Maasplassen: het witte stadje Thorn, de vestingstad Stevensweert, het oude centrum en de haven van Wessem en natuurlijk de plassen zelf. ‘Samen met Roermond en onze Belgische buren in Kinrooi en Maaseik moeten we proberen de Maasplassen tot werelderfgoed te maken’, aldus Luc, ‘want met zo’n rijke historie, zoveel te vertellen verhalen en al dat prachtige natuurschoon komen daar toeristen op af.’ Goed voor de middenstand en horeca en uiteindelijk houden we daar ook de leefbaarheid in de dorpen mee in stand. En met een glimlach: ‘en die komen natuurlijk ook allemaal genieten op Fun Beach.’

Daarnaast heeft hij zelf voor Fun Beach ook nog wel wat wensen die, gezien de impact op de omgeving en de benodigde bestemmingsplanwijzigingen, wel gericht zijn op de langere termijn. Om meer aantrekkingskracht uit te oefenen op buitenlandse gasten – vooral uit België en Duitsland – en Nederlanders van iets verder weg, zou het goed zijn om meer hotels en luxe overnachtingsaccommodatie in de buurt te hebben.

Innovatie in de eigen organisatie

Luc heeft overigens niet enkel oog voor de klant en de buitenwereld, maar is ook zeer actief met innovatie binnen de eigen organisatie. Zo heeft hij naar aanleiding van de borging van veiligheid in het park zelf het initiatief genomen om al het personeel op te leiden. Dat heeft uiteindelijk geleid tot een veel verdergaand e-learning systeem. Vanuit uitgebreid beschreven taak- en functiebeschrijvingen kunnen (potentiële) medewerkers zich op hun toekomstige activiteiten richten en daar via Internet alles over leren. Om het compleet en praktisch hanteerbaar te maken zijn daar ook toetsen en examens aan gekoppeld, zodat iedere medewerker uitermate goed aan zijn job kan beginnen.

Kijk voor meer informatie op: www.funbeach.nl

Eind maart, prachtig, bijna zomers weer en vlak voor het paasweekend. Dan denken we meteen aan het buitenleven dat weer gaat beginnen. De zomer staat al voor de deur en we proberen de eerste keer zonder jas. Daar worden we vrolijk van; we kunnen de donkere wintermaanden achter ons laten. En toch is het nu door corona allemaal anders. Nog steeds veel beperkingen en weinig uitzicht op het einde daarvan. Maar gelukkig kunnen we – als we ons aan de algemene richtlijnen van het RIVM houden – wel lekker buiten recreëren. En wat is er dan mooier dan een recreatieplas opzoeken?

Daar zijn er in Nederland heel veel van en de meeste beschikken ook over het predicaat ‘officieel aangewezen zwemwaterlocatie’, wat inhoudt dat daar de waterkwaliteit en de fysieke veiligheid in de gaten wordt gehouden. Bij recreatieplassen wordt over het algemeen gedacht aan zomerse situaties met veel mensen op het strand en in het water. Maar recreatieplassen zijn zo veel meer dan dat. Ten eerste zijn het plaatsen waar mensen om veel verschillende redenen bij elkaar komen, gewoon om te genieten van wat de plek en de natuur te bieden heeft, ontspannen en recreëren. Uiteraard kan dat zomers in de zon, maar ook in het voor- en naseizoen en zelfs in de winter wordt veel gebruik gemaakt van de prachtige locaties. Naast zonnen, zwemmen en spelen zijn er meestal mogelijkheden om te wandelen, te fietsen, allerlei sportieve activiteiten uit te voeren, evenementen bij te wonen en in de winter op sommige plekken zelfs om te schaatsen. Kortom, de plassen kunnen het gehele jaar door gebruikt worden.

Maar wat zijn recreatieplassen eigenlijk? Wikipedia hanteert een zeer eenvoudige definitie, namelijk: Een recreatieplas is een watervlakte met recreatiemogelijkheden. Vanuit deze definitie komt bijna al het Nederlandse oppervlaktewater in aanmerking, maar dat is veel te breed. Zout en brak water vallen hier niet onder en ook de grote rivieren en binnenwateren kunnen we niet als plas definiëren. De plassen die dan nog over blijven moeten daarnaast veilig, geschikt en toegankelijk zijn voor recreatie. En met recreatie bedoelen we dan alle vormen van vrijetijdsbesteding, alle activiteiten die kunnen worden gedaan naast de dagelijkse verplichtingen als werken, huishouden en zorg voor anderen. Dus recreëren als ontspanning en vermaak.

Als we van deze beschrijving uitgaan zijn er in Nederland ruim vierhonderd locaties die we als recreatieplas kunnen aanmerken en daar wordt door miljoenen mensen per jaar gebruik van gemaakt. Big business zogezegd, alhoewel de economische impact ook weer niet zo heel groot is.

Het begrip recreatieplas is eigenlijk pas ontstaan in de tweede helft van de 20e eeuw, door verschillende samenlopende omstandigheden. Ten eerste door toedoen van de verschillende overheden, die zich beleidsmatig met recreatie en toerisme gingen bezighouden en het begrip recreatieplas in de verschillende nota’s ‘openluchtrecreatie’ gingen opnemen. Ten tweede de toenemende welvaart, gecombineerd met toenemende vrijetijd. En ten derde door de toename van het aantal plassen dat ontstaat was door de vele zand– en grindafgravingen, noodzakelijk voor de wederopbouw van ons land na de tweede wereldoorlog. Nederland moest voorzien worden van zand en grind voor de bouw van woningen, kantoren, wegen, bruggen en viaducten. Veel van de ontstane en onder water gelopen gaten in het landschap werden aangepast om openluchtrecreatie de ruimte te geven.

In het begin waren deze plassen niet meer dan een waterplas met enkele voorzieningen om te recreëren. Een simpel zandstrand, een ligweide en een paar afvalbakken volstonden in eerste instantie al om het geheel tot recreatieplas om te toveren. En nog steeds zijn er een aantal locaties, die enkel deze basisvoorzieningen hebben. Maar in de loop der jaren is steeds meer verscheidenheid ontstaan in het voorzieningenniveau van de plassen, vooral door de bemoeienis van de zeer verschillend ingestelde eigenaren en beheerders, maar ook door de veranderende vraag van de bezoekers. In Nederland is 40 % van de recreatieplassen in eigendom bij gemeenten, 40 % bij het bedrijfsleven en 20 % bij diverse andere organisaties, zoals Recreatieschappen, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten.

Zoals gezegd zijn de verschillen groot. Zo kunnen we onderscheid maken tussen openbare en besloten recreatieplassen. Deze laatste groep – een kleine honderd locaties – betreft vrijwel altijd campings en vakantieparken, waarbij de plas alleen toegankelijk is voor eigen gasten. Bij een kwart van de openbare locaties wordt een toegangsprijs gevraagd. Dit zijn wel vaak de plassen met de meeste voorzieningen, faciliteiten en bijzondere attracties. De gemiddelde Nederlander gaat ruim twintig keer per jaar een ‘dagje uit’, meestal met gezin of vrienden. Het bos en de recreatieplas staan als bestemming op nummer, zodat we terecht kunnen concluderen dat het om miljoenen bezoekers per jaar gaat. De meeste mensen oriënteren zich tegenwoordig met gebruik van internet en sociale media. Het is daarom zeer opvallend dat meer dan de helft van de recreatieplassen geen eigen website heeft en sommige ook nauwelijks op andere manieren te vinden zijn. Vooral gemeenten blijven hier nog flink in achter, terwijl het natuurlijk van belang is om de juiste informatie te verstrekken, zeker in de corona tijden met allerlei verschillende maatregelen en restricties. Gelukkig is er van vrijwel alle recreatieplassen wel basisinformatie beschikbaar via zwemwater.nl, zeker als het gaat om de zwemwaterveiligheid.

Dus binnenkort kan en mag het weer, lekker relaxen in de buitenlucht met zon, zand en water. Dat kan heel simpel met een zwempak, een handdoek en een flesje water en zonnebrand, maar ik zie ook gezinnen die wel met een verhuizing bezig lijken, zoveel als ze hebben meegenomen. Tuinstoelen, tafeltje, de barbecue natuurlijk, minstens twee tassen met eten en drinken, een flinke stapel handdoeken en extra kleding, voetballen, volleyballen, tennis en badmintonrackets en dat alles met bolderkar, rugzakken en handtassen naar het strandje gesleept, waar de eigen plek volledig wordt ingericht. Tja, gelukkig mag bij de recreatieplas ieder dat op zijn eigen wijze doen.

Zodra we binnenlopen in het kantoor van Rob Vrolijks zien we dat we hier met een echte watersportman van doen hebben. Grote sfeerfoto’s van prachtige havens in Nederland decoreren de wanden van zijn kantoor. Havenontwikkelingen waar hij zelf aan meegewerkt heeft, vertelt hij. Op mijn eerste vraag wat voor boot hij zelf bezit, meldt hij een Jeanneau-zeiljacht te hebben liggen in de jachthaven van Bruinisse en samen met een vriend een deelsloep te hebben gekocht om over de singels van Breda te kunnen toeren.

Rob Vrolijks runt al meer dan 25 jaar Projectbureau Vrolijks, een adviesbureau gevestigd in Breda wat zich met name bezighoudt met vraagstukken rondom havens, watersportvoorzieningen, vaargebieden en vaarverbindingen. Een bureau dat overheden en watersportbedrijven helpt bij hun plannen voor de toekomst.

Betweterige watersporters

Gevraagd naar de rode draad in zijn advieswerk komt hij direct ter zake. Te vaak – vindt hij – worden havenontwerpen, watersportvisies of vaarverbindingen ontwikkeld met een blauwe bril. “Zij kleurden het water blauw”, zoals hij dit zelf met enige ironie uitdrukt. De ervaren traditionele watersporter staat centraal, maar alle andere watersportdoelgroepen worden vergeten. “Watersport is niet voor bootjesmensen alleen. Watersportontwikkelingen moeten ook een meerwaarde hebben voor de omgeving. Niet de haven is belangrijk, maar wat deze haven doet voor de omgeving en voor de lokale economie.” Zijn samenwerkingspartners zijn vooral landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen, gespecialiseerde makelaars/taxateurs, andere toeristische adviseurs, civieltechniekers en milieuadviesbureaus.

Als voorbeeld van een goed uitgewerkt concept, noemt Rob het Scheldekwartier in Antwerpen. Een ontwikkeling waar zijn bureau mede aan heeft mogen bijdragen. Een voorheen verloederde hoek van de Antwerpse haven, die nu een sfeervolle plek is voor watersporters én oeverrecreanten en inmiddels bruist van de activiteit. Maar ook Alphen aan de Rijn en Amersfoort hebben aantrekkelijke kades gekregen voor watersporter én niet watersporter na interventie van Rob. “Waar het fout is gegaan is bijvoorbeeld in Arnhem. Een plan voor een haven als connectie met de Rijn sneuvelde.”

Met zijn jarenlange advieservaring heeft Rob inmiddels handboeken gemaakt ‘Havens al la Carte’ en ‘Ligplaatsen a la carte’. “Want de ontwikkeling van Marina Port Zélande is natuurlijk van een heel andere orde dan die van een kleinschalige havenkom in een dorpskern.” Zijn ‘checklists’ zijn een bruikbaar middel om beleidsmakers te helpen bij de planvorming. Vragen als ‘voor wie’, ‘waar’, ‘waarom daar’ en is het überhaupt haalbaar komen daarbij aan de orde.

Op de vraag wat Rob de Nederlandse watersportsector zou willen meegeven, antwoord hij geestdriftig: “innovatiedrang”. Om in dezelfde zin te benadrukken “én ontzorgen van de (potentiële) watersporter”. “Waar campings inmiddels de inhaalslag hebben gemaakt van gedateerde recreatieterreinen naar vakantieparken voor elke mogelijk denkbare doelgroep lopen de jachthavens hier nog vele jaren achter.” “Een transitie is hard nodig” stelt Rob. “Het gaat niet om nog meer vaarverbindingen of peperdure sluizen, maar veeleer om het aanboren van nieuwe doelgroepen.”

Tot slot van het vraaggesprek komen trends en noviteiten aan bod die Rob vanuit zijn jarenlange ervaring graag wil meegeven. Rob is heilig overtuigd dat de peer-to-peer-economie de toekomst heeft. Nu nog liggen boten te vaak stil en ongebruikt in een box, terwijl dit kapitaal in potentie een enorme boost aan de sector kan geven. En ook combi-functies van verblijfsrecreatie op en aan het water verdienen de aandacht. Er zijn nog te vaak beperkingen vanuit de ruimtelijke ordening. Ook hier is nog volop werk aan de winkel.

Rob Vrolijks
Eigenaar van Projectbureau Vrolijks | www.vrolijks.nl en auteur van o.a. het boek “Waterkaart Verklaard”, “Riviercruises impuls voor stedelijke economie” en de publicaties “Business behind the boat” en “Havens á la Carte”.

Een bijzondere ervaring op het water voor gasten op een camping of vakantiepark is mogelijk door het aanbieden van een kampeerplek op het water. Denk aan drijvende chalets, safaritenten of zelfs tiny houses. EasyFloat pontons maken het recreëren op het water nog makkelijker en uitgebreider. Naast kamperen kunnen deze pontons ook ingezet worden als aanlegsteiger, drijvend podium, speel- en trekvlot en meer. Kortom, de EasyFloat pontons zijn enorm veelzijdig.

EasyFloat pontons bestaan uit kunststof units gevuld met EPS in een aluminium frame. Hierdoor zijn de pontons lichtgewicht met een hoog drijfvermogen. Door het gekozen materiaal veroorzaken de pontons een minimale verstoring van de water habitat en de nabijgelegen natuur. Compleet vrij van geïmpregneerd hout behoren jaarlijkse onderhoudsbeurten dan ook tot het verleden. Hiermee heeft EasyFloat oog voor het milieu.

Van roeier tot distributeur

Dit jaar bestaat het bedrijf EasyFloat B.V. van Ingrid Meertens 12,5 jaar. Wat startte aan de keukentafel is nu uitgegroeid tot een 100% volwaardig EasyFloat dealerschap met zowel verkoop als verhuur en met drie vaste werknemers in dienst. “Ik ben altijd actief geweest in de watersport. Ik was toen een fanatiek roeier en via de Roosendaalse Roeivereniging kwam ik in aanraking met de Zweedse EasyFloat pontons. De toenmalige voorzitter van de roeivereniging had een vakantiehuis in Zweden en kende het product goed. Zweden zocht destijds wereldwijd nog ‘representatives’. Toen ik aangaf geïnteresseerd te zijn de pontons in Nederland te importeren werd ik al snel uitgenodigd in Zweden voor een gesprek. In 2008 ben ik officieel gestart naast mijn toen nog eigen marketingbureau en twee jaar later was ik al fulltime EasyFloat distributeur exclusief voor Nederland en Belgisch Vlaanderen”, vertelt eigenaar Ingrid.

Genieten vanaf het water

De pontons van EasyFloat staan bekend om het lichtgewicht, duurzaamheid, milieuvriendelijkheid en ze zijn ook nog eens onderhoudsvrij. Vanwege deze unieke kenmerken kunnen de pontons voor uiteenlopende doeleinden op het water worden ingezet. Zo heeft EasyFloat voor de gemeente Harderwijk een recreatievlot geplaatst op Strandeiland Harderwijk. Deze pontons zijn op deze locatie weer flexibel inzetbaar en bijvoorbeeld om te bouwen naar een drijvend podium. Maar het aanleggen van een zwem-/speelvlot of trekvlot voor de waterpartij bij een camping of vakantiepark is net zo goed mogelijk. “Inmiddels hebben we vele pontons geleverd aan zowel particulieren als organisaties of bedrijven, allemaal met de insteek om het genieten vanaf het water nog leuker te maken en het werken vanaf het water makkelijker”, laat Ingrid weten.

Uniek concept

Sinds kort worden de pontons ook aangeschaft voor het zogeheten ‘vlot kamperen’ concept. Hierbij worden de pontons ingezet als vlot op het water waarbij er bijvoorbeeld Safaritenten geplaatst kunnen worden van Outstanding, leverancier van compleet ingerichte safaritenten en lodges, of andere leveranciers. De levering en montage van deze tenten op het vlot worden daarbij compleet verzorgd.

“De Safaritent Wood is een echte klassieker, maar dan met alle moderne snufjes. Het kleinste model van de Wood, met een inwendige breedtemaat van 5 meter, leent zich uitstekend voor een getaway op het water. Hij heeft alle belangrijke benodigdheden om luxe te kamperen: keukentje, eettafel, slaapkamers én een terras. De royale luifel van 2 meter biedt een heerlijke hangplaats aan het water. Deze safaritent past op de ponton van 6.00 meter breedte. De lengte kan bepaald worden door het koppelen van pontons, waardoor er variaties mogelijk zijn in de grootte van het terras voor uw gasten”, vertelt Ingrid.

Waterrecreatie voor een bredere doelgroep In de fabriek in Zweden worden alle opgedane ervaringen ook ingezet om het water toegankelijk te maken voor mensen met een beperking, dit wordt gedaan met de zogenoemde EasyTrail. Een slim ontwerp waarmee mensen met een beperking met een voor het water geschikte rolstoel naar een plateau in het water kunnen rijden en vanuit hun rolstoel gaan zwemmen. “Dit is een uitbreiding waar wij nog volop mee bezig zijn en in de nabije toekomst graag van de grond zouden willen krijgen in Nederland. Hoe mooi is het om het water recreëren ook goed toegankelijk te maken voor mensen met een beperking?”, geeft Ingrid aan.

Over EasyFloat pontons

Op zoek naar een ponton systeem dat lichtgewicht is, duurzaam, milieuvriendelijk en onderhoudsvrij? Dan is EasyFloat de juiste keuze. EasyFloat pontons zijn geschikt voor vele, uiteenlopende doeleinden. Denk bijvoorbeeld aan watersport, onderhoud, evenementen en verblijfs- en dag recreatieve toepassingen. Meer info over de EasyFloat ponton systemen: www.easyfloat.nl

Eind november verscheen het jaarlijkse trendrapport 2019. Het rapport onderscheid zich door een goede onderbouwing met gedegen cijfermateriaal. Wij keken naar de conclusies van enkele deelsectoren in de recreatiesector.

De Dagrecreatie

Nederland heeft zo’n 150 attractieparken die tezamen een omzet van 470 miljoen euro behalen. In de branche werken 9.475 personen die 4.075 arbeidsjaren genereren.

In de EMEA-zone groeide het bezoek aan de top 20 themeparks met 4,4 procent naar 65,4 miljoen bezoeken. De top 20 waterparken werden bezocht door 10,2 miljoen bezoekers en groeiden met 6,7 procent fors door.

Door de steeds sneller veranderende consumententrends, wordt de levenscyclus van een attractie steeds korter. Dit leidt tot een uitdagende spagaat voor dagrecreatiebedrijven en vraagt ongekende innovatiekracht van het management.

Minder festivals

De 425 musea die in 2018 waren aangesloten bij de Nederlandse Museumvereniging wisten in totaal 31,9 miljoen bezoeken te realiseren, 2,8 procent meer dan in 2017. Deze groei kwam volledig voor rekening van het buitenlands bezoek. Bezoeken aan professionele podiumkunstvoorstellingen groeiden in 2017 licht met 1 procent naar 18,5 miljoen. Na een jarenlange groei is het aantal festivals in Nederland in twee jaar tijd met ruim 10 procent teruggelopen. Na tien jaar groeiende bezoekcijfers kregen Nederlandse bioscopen in 2018 iets minder bezoekers over de vloer.

De Verblijfsrecreatie

Begin 2019 telde Nederland 1.390 huisjesterreinen, 2.739 kampeerterreinen en 906 groepsaccommodaties. Deze bieden gezamenlijk zo’n 1,1 miljoen slaapplaatsen aan.

Het aantal gasten op huisjesterreinen is afgelopen jaar met ruim 2 procent gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor. Ten opzichte van 2017 konden de campings bijna 10 procent meer gasten welkom heten, vooral het aantal buitenlandse gasten groeit de laatste jaren sterk. Alle groepsaccommodaties bij elkaar ontvingen in 2018 ruim 5 procent meer gasten.

Recreatie en Toerisme op het water

HISWA Vereniging (watersport) rapporteerde in haar conjunctuurmeting over 2018 een omzet groei van 4,8 procent onder de aangesloten leden. Dat is een flinke opsteker na 2017 toen de omzet met 1,0 procent groeide.

Wereldwijd groeit de cruisemarkt jaar op jaar met stabiele cijfers. In 2018 gingen 28,2 miljoen vakantiegangers op cruise, in 2009 waren dat er nog maar 17,8 miljoen. Voor 2019 verwacht CLIA 30 miljoen passagiers op de 272 schepen van aangesloten leden. De Nederlandse cruisemarkt zit alweer enige jaren in de plus. Na een mooie groei in 2017 (+5,9 procent) groeide het aantal passagiers in 2018 met 2,2 procent naar 113 duizend.

Het Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd

Het Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2019 is te bestellen op nritmedia.nl. Het rapport biedt naast een actueel (statistisch) overzicht van vraag en aanbod een toegespitst inzicht van relevantie trends, innovaties en ontwikkelingsrichtingen binnen de vrijetijdssector.