Interview met Geert Dijks, directeur HISWA-RECRON. Het belang van watersport en vrije tijd

Geert Dijks (54) is sinds januari 2020 directeur van de HISWARECRON. De ondernemersvereniging HISWA-RECRON is de fusie-organisatie van HISWA Vereniging, de ondernemersorganisatie voor jachtbouw en watersport waar Geert ruim twintig jaar werkzaam voor was – de laatste vijf jaar als directeur – én RECRON, de branchevereniging voor recreatieondernemers.

Hij viel direct ‘met z’n neus in de boter’. Direct na zijn aantreden begon de coronacrisis, die tot op heden voortduurt. Zijn lobby-kwaliteiten kon hij direct op ’t hoogste niveau in de strijd werpen. En niet zonder resultaat. Waar tal van sectoren de deuren moesten sluiten, kon een groot deel van de achterban van HISWA-RECRON haar bedrijfsvoering – zij het in aangepaste vorm – de afgelopen twee jaar voortzetten. Ik spreek Geert Dijks aan het begin van 2022 op het HISWA-RECRON-kantoor in Leusden. We kennen elkaar sinds onze studietijd in Breda en zijn zelfs ooit samen per fiets naar Texel afgereisd voor vakantiewerk in de recreatie, maar daarna heb ik hem niet meer kunnen bijbenen. Tijd om bij te praten.

Geert, hoe heb jij de hectiek van afgelopen twee jaar ervaren.  Zo’n hectische start als allereerste directeur van HISWA-RECRON had je vast niet voorzien?

Ik herinner me nog dat ik op 12 maart 2020 op de 65e editie van de HISWA Amsterdam Boat Show stond. Rutte hield een persconferentie die ik op mijn mobieltje volgde. Bijeenkomsten met meer dan 100 personen konden geen doorgang meer vinden, was zijn boodschap aan onze sector. Het was duidelijk, we konden de deuren sluiten. Direct besloot ik een crisisteam op te tuigen. Een team wat nu twee jaar later nog steeds functioneert. Op het hoogtepunt van de crisis telde het vijftien mensen.

Tegelijkertijd hadden we natuurlijk te maken met het feit dat we een nieuwe organisatie waren. De fusie-club bestond amper twee maanden. Wat we op papier hadden voorbereid, moest zich in de praktijk nog bewijzen, maar juist in deze crisistijd bleek dat we een ijzersterk team hadden. Onze kerntaken belangenbehartiging, netwerken en het zijn van een kennisbank kwamen goed uit de verf.

Geert Dijks Hiswa-Recron

Hoe heeft HISWA-RECRON geacteerd om de belangen van de watersport- en recreatiesector zo goed mogelijk te dienen? Andere brancheorganisaties in en buiten de toeristische sector lijken daar meer moeite mee te hebben gehad.

Ik ben blij dat we campings, bungalowparken en jachthavens grotendeels open hebben kunnen houden. Daar kwam de kracht van onze ledenorganisatie naar boven. Enerzijds hadden we op lokaal en regionaal niveau onze regiomanagers en ondernemers die als spreekbuis naar de lokale overheden en de Veiligheidsregio’s functioneerde. Anderzijds hadden we op nationaal niveau een goede ingang bij de betrokken ministeries. Onze argumentatie hadden we op orde. Omdat we in onze achterban leden hadden met brede deskundigheid, konden we samen met leden gedegen protocollen opstellen voor alle deelsectoren, die voldeden aan de hoogste eisen qua veiligheid en gezondheid. 

En of één crisis nog niet genoeg was, afgelopen zomer kwamen daar ook nog eens de overstromingen bij, die veel watersportondernemers in Zuid-Nederland raakten. Wat hebben jullie voor hen kunnen doen afgelopen jaar en wat moet er nog gebeuren?

Als iets me boos maakt, is hoe tot op de dag van vandaag omgesprongen wordt met de ondernemers daar. Daar is het laatste woord ook nog niet over gezegd. De schade die zij geleden hebben, verdient compensatie. En daarmee zeg ik niet dat ondernemers zelf niets hoeven bijdragen, maar de balans is nu volledig scheef.  

Genoeg over deze noodsituaties. Laten we vooruitkijken. Jij bent o.a. ook lid van de Nationale Raad voor Toerisme, Recreatie, Horeca en Vrije Tijd Gastvrij Nederland. Het enige wat in het regeerakkoord is opgenomen over toerisme is: ‘toerisme krijgt een volwaardige plek in het economisch beleid, met spreiding als inzet’. Voor veel ondernemers lijkt dit een vrij schamel resultaat. Hoe kijk jij daar tegenaan?

Doordat de sector nu een volwaardige plek heeft binnen het economisch beleid, krijgen we de mogelijkheid deel te nemen aan het héle beleidsvormingstraject. Van begin tot eind. Deze structuur is belangrijk om wezenlijke veranderingen te kunnen doorvoeren. Het vergt tegelijkertijd van ons dat we meer capaciteit vrijmaken om onze sectorbelangen op deze wijze geborgd te krijgen samen met collega branches.

Je zit ook in de Raad van Advies voor Toegankelijke Recreatie. In Nederland lopen zo’n anderhalf miljoen mensen met een matige of ernstige handicap rond. Gelijktijdig is het recreatieaanbod hier veelal – en zeker niet in die mate – op afgestemd. Kun je ons een richting geven hoe die kloof overbrugd kan worden?

HISWA-RECRON is zeer nauw betrokken bij de Stichting Keurmerk Milieu Veiligheid en Kwaliteit, waarbinnen de duurzaamheidskeurmerken Green Key en Blauwe Vlag zijn ontwikkeld. Wij denken dat een aanvullend toegankelijkheidskeurmerk bijdraagt aan het ontsluiten van dit marktsegment en zetten daar de komende jaren op in. Dat doen we ook via MKB toegankelijk waar we bij zijn aangesloten.

Waar gaat HISWA-RECRON zich de komende tijd verder op richten?

HISWA RECRON telt ruim 2.350 leden en 150 partners en dit aantal groeit gestaag, zeker in de dagrecreatieve hoek. We hebben zo’n 150 belangrijke lobbydossiers onder handen. We hebben deze dossiers onderverdeeld in vijf thema’s: duurzaamheid, leefomgeving, wet- en regelgeving, kwaliteit en positionering. Die zijn onze leidraad voor onze agenda voor de komende drie tot vijf jaar. Het thema duurzaamheid loopt dwars door alle bedrijfsgroepen heen. Als je het hebt over de leefomgeving heb je het o.a. natuur, toegankelijkheid en fiets-, wandel- en vaarroutenetwerken, maar ook de stikstofproblematiek. Wet- en regelgeving is en blijft immer actueel en een kerntaak. We moeten bewaken dat er ondoordachte extra heffingen, zoals OZB voor stacaravans worden opgelegd. Kwaliteit is een vierde pijler, waar we als HISWA-RECRON écht aan hechten. Het lidmaatschap staat ergens voor en zien onze leden als erkende ondernemers, die voldoen aan hoge kwaliteitsmaatstaven.

‘Kwaliteit op alle fronten’

Tot slot is positionering een belangrijk thema. Het gaat daarbij om positionering naar de consument, naar (toekomstige) werknemers, naar de overheid en naar de pers. Zo ontwikkelen we de websites hiswa.nl en recron.nl naar sterke consumentenportalen. Hiswa.nl brengt de hele keten in beeld. Of je nu een boot wilt kopen of huren, een ligplaats wilt vinden, vaarles wilt nemen of je boot wilt verkopen. Hiswa.nl is de place to be. Voor komend voorjaar hebben we het initiatief genomen om samen met SBS het Tv-programma ‘Welkom op het Water’ te produceren. Dat gaan we ook met recron.nl doen. Het zijn sterke merken met een hoge rating en we doen dit met en voor onze leden.

Tot slot als laatste vraag, heb jij zelf nog kunnen recreëren. Ik weet dat je een prachtige zeilboot hebt.

Uiteraard! Het water op is de allerbeste en een gezonde manier om je te ontspannen! En zo kan ik ook nog via het water op bezoek bij leden.

De ‘Thuishavens’ van Den Daas Recreatie zijn het toonbeeld van de moderne jachthaven. Dat vindt directeur Geert Dijks van vereniging HISWA, de ondernemersorganisatie voor de jachtbouw en watersport. Tijd voor een interview met Nanke den Daas, die aan het roer staat van Thuishavens. Hoe weet zij meer bezoekers te trekken in een tijd waar de zeiler vergrijst?

Den Daas Recreatie bezit vier jachthavens: Marina Muiderzand, Jachthaven Naarden, Jachthaven Bruinisse en Dorado Beach. Met de laatstgenoemde haven begon de vader van Nanke den Daas halverwege de jaren 70 zijn leisurebedrijf. Net na het millenium nam Den Daas de boel over. Ook de overige drie havens waren toen al in het bezit van de groep. Een recessie volgde, maar de nieuwe directeur liet zich niet kisten. Den Daas wist haar Thuishavens van een functionele plek om te zetten naar fijne plek om te zijn. Thuishavens ziet de restaurants en zeilscholen in de jachthavens floreren, heeft de accommodaties op het terrein vrijwel altijd vol zitten en verhuurt momenteel zo’n 80 procent van de ligplaatsen. Recreatief Totaal sprak Den Daas over haar succes en haar vernieuwende kijk op de branche.

Welke ontwikkelingen ziet u de laatste jaren wat betreft de recreatie in jachthavens in Nederland?
Den Daas: “Toen ik het bedrijf in 2003 overnam, moest je vooral niet teveel aan pr doen. Dan moest je nee verkopen. De havens lagen vol. Het waren functionele plekken om vanuit weg te varen. We voldeden aan de wens van de bootbezitter. Van de recessie merkten we pas in 2011 het effect. Mensen verkochten hun boot. Ook de vergrijzing helpt niet mee. Mensen aarzelen nu om weer in te stappen, krijgen hun boot niet meer gefinancierd en willen niet zo’n groot deel van hun vermogen ergens vast instoppen. Om mee te blijven doen moesten we gaan investeren en een plek worden om te zijn in plaats van uit weg te varen. Meer een dagrecreatiebedrijf dus.”

Welke veranderingen zijn er doorgevoerd bij Thuishavens?
“Marina Muiderzand is veranderd van stille haven naar gezellige plek. Dit mede dankzij Strandbad Duin, een strandje waar kinderen kunnen spelen. Ook heeft het strand een grote vuurplaats met bankjes eromheen, vrij te gebruiken. Er gebeurt van alles hier. Wat eveneens helpt is dat de A6 is verbreed. In Jachthaven Naarden hebben we de horeca die boven zat naar beneden gehaald en bij het water gezet. Er is een natuurbad dat goed wordt gebruikt en gewaardeerd en er zijn nu 200 openbare parkeerplekken. Op alle onze havens kun je kano’s en bootjes huren, er zijn kampeerplekken, roei- en zeilverenigingen, toffe accommodaties. De haven is toegankelijk. Tegelijkertijd blijven we uiteraard de veiligheid van de boten waarborgen.”

Wie runt de bootverhuur, kampeerplekken, verenigingen en andere recreatie?
“Alle verhuur, verenigingen en scholen op onze jachthavens worden gerund door andere ondernemers. Wij zijn alleen verhuurder. Wij verhuren ligplaatsen aan consumenten en vastgoed aan bedrijven. We hebben zelf geen boten. Deze verscheidendheid aan clubjes zorgt voor gezelligheid op de jachthavens. Ook trekken we hierdoor nieuwe gezichten. De concurrentie pakt dat nu ook op. Recreatie op – en aan het water: het is waterbeleving waar het om gaat.”

Wat is het effect van deze ontwikkelingen?
“Er is meer reuring op de havens nu. Marina Muiderzand en Jachthaven Naarden trekken het hele jaar door bezoekers. Dit zien we ook terug in de restaurants. Die omzet is verdrievoudigd. Helaas blijven de cijfers van de ligplaatsen steken. Naarden en Muiderzand hebben respectievelijk 1.200 en 900 ligplaatsen. Daarvan is circa 80 procent bezet.”

Wat is uw grootste uitdaging momenteel?
“De vertaalslag van bezoeker naar ligplek. Die zien we nog niet. Bij collega’s in Engeland en Frankrijk zie je dezelfde uitdaging. Het is fijn dat we op andere manieren ons geld verdienen, maar volle ligplaatsen is toch het gezelligste. Al doen we het voor de branche niet slecht. Een andere uitdaging is om ervoor te zorgen dat je vaargebied in orde blijft. We hebben heel helder water gekregen, maar hierdoor komt er weer meer zonlicht op de bodem, wat zorgt voor meer begroeiing. Je mag niet alles maaien, dus dat kan een probleem zijn als je wilt receëren op het water.”

Wie is ‘de nieuwe jachthavenbezoeker’?
“De gemiddelde ligplaatshouder is – nog steeds – begin zestig. Het voordeel van deze doelgroep is dat zij vaak net gepensioneerd zijn en niet enkel in de vakantieperiodes komen. Zij bezetten veelal de camperplaatsen. Op Marina Muiderzand zien we jongere sportievelingen en actievelingen. Hier kan men catamaranzeilen, kitesurfen, etc. Er wordt hier ook meer gezeild. In Naarden zien we juist minder zeilboten en meer motorboten. De bezoekers zijn niet meer zo fit. Gelukkig stappen ook nieuwe mensen in. Veelal 25- tot 40-jarigen die na een zeilvakantie willen blijven trainen. Daar moeten we het van hebben. Als je moet wachten tot 18-jarige bezoekers een eigen boot gaan kopen, ben je 20 jaar verder. Sowieso kopen mensen tegenwoordig minder snel een boot. Delen is het nieuwe kopen. Daardoor zien we wel weer een toename van bedrijven als Flex Yachts die – per haven zo’n vier à zes – ligplaatsen huren en bezoekers die daar gebruik van maken. Zij kopen een aantal zeiluren in.”

Hoe bereiken jullie je doelgroep?
“We staan op Boot Düsseldorf met twee stands. Duitse ligplaatshouders aantrekken is ons doel, net als Engelsen en Belgen. In Bruinisse is één derde van de ligplaatshouders buitenlander. We proberen goed mee te denken met nieuwe ligplaatshouders door flexibele contracten aan te bieden. Na een jaar huren kunnen ze per maand opzeggen. We hebben ook seizoenscontracten. Via social media proberen we echt een band op te bouwen met onze huurders. Nieuwe bezoekers trekken we door eigen events te organiseren, zoals Jazz Marina en Gestrand in Almere. Kinderen laten we kennismaken met watersport op doe-dagen, waarop ze kunnen komen zwemmen, SUP’pen, zeilen, etc. De beste marketingmethode blijft mond-tot-mond-reclame. Daarom belonen we mensen die een vriend aanbrengen. Je zult ons niet snel op de radio horen.”

Wat doen jullie aan duurzaamheid en waarom?
“We zijn hier al in 2004 mee begonnen. Niet omdat het hip is maar omdat ik duurzaamheid belangrijk vind. Zo hebben we veel hout hergebruikt bij nieuwe projecten en heeft Marina Muiderzand als eerste Nederlandse jachthaven een Seabin in gebruk genomen. Deze drijvende prullenbak zuigt plastic en andere troep op uit het water. Hierdoor wordt voorkomen dat ‘plastic soep’ en andere vervuiling in zeeën en oceanen terechtkomt. We zijn ook business angle van Plastic Soup Foundation en hebben verschillende keurmerken. Bezoekers waarderen onze duurzame manier van ondernemen wel, maar klagen wel als we veel spinnen hebben. We mogen geen bestrijdingsmiddelen gebruiken volgens de Europese wet- en regelgeving.”

Wat staat er komend jaar op de planning? Hoe kijkt u naar de toekomst?
Op dit moment gaan we eerst kijken naar het effect van wat we allemaal hebben ontwikkeld. In Marina Muiderzand staat er bovendien nog veel op de planning en in Jachthaven Naarden wordt een showroom geplaatst. In Bruinisse komt naast de bestaande barbershop ook andere welness. Dat is echt een wens van de klant. We houden elk jaar een onderzoek onder bezoekers. Voldoen aan de behoeften van de hedendaagse bezoeker is een must voor elke jachthaven. Verschuil je niet achter een hek maar gooi het open. Zorg dat je mensen trekt die komen genieten van wat je allemaal hebt. De ouderwetse elitaire haven, daar moeten we vanaf!”

Meer informatie: www.thuishavens.nl

Auteur: Suzanne van Duijn / SuusjeHQ

De watersportsector heeft er wel eens florisanter voor gestaan. Toch lijkt het dieptepunt inmiddels achter de rug. Geert Dijks, directeur van brancheorganisatie HISWA (Watersport) vertelt tijdens de HISWA te Water welke omslag de branche inmiddels heeft gemaakt en de komende jaren nog wil maken.

Geert Dijks directeur van de HISWA verenigingEr waren tijden dat jachthavens wachtlijsten hadden voor boten. Hoe is die situatie op dit moment? Dijks: “Jachthavens moeten eigenlijk een bezetting hebben van zo’n 95%. Daar kun je een gezonde bedrijfsvoering op bouwen. Op dit moment ligt de bezetting rond de 87%. We zien wel dat de markt weer aantrekt. Met name de bezetting in grote wateren, zoals IJsselmeergebied en Delta staan onder druk, in kleinere vaargebieden dichtbij steden valt het mee.”

De watersportsector heeft flink last gehad van de crisis. Wat had dat voor gevolgen? Dijks: “We kwamen uit een periode waarin het werven van nieuwe klanten altijd vrij gemakkelijk is geweest. de meeste jachthavens hoefden weinig aan marketing en promotie te doen. Inmiddels is die noodzaak er dus wel en zie je dat watersportbedrijven zich bijscholen op dit gebied. Ook is er meer aandacht voor een aantrekkelijker totaalproduct.”

Innovatie jachthavens

Welke vormen van productontwikkeling zijn succesvol? Dijks: “Je ziet dat jachthavens kritisch kijken naar hun aanbod. In het verleden was dat vooral ‘de ligplaats’. Inmiddels zien we veel jachthavens hun service-assortiment uitbreiden. We zien steeds meer recreatieve voorzieningen. In Volendam bijvoorbeeld een drijvend zwembad. In de jachthavens mag volgens het HISWA havenreglement niet worden gezwommen. Ook worden er diverse accommodatievormen op het terrein van de jachthaven gebouwd. Zo kunnen bootbezitters gasten uitnodigen die kunnen blijven slapen in een hotelkamer, vakantiehuisje of trekkershut. Ook zien we dat jachthavens zich richten op andere groepen. Waar in het verleden een hek met ‘verboden toegang voor onbevoegden’ de standaard was, zien we nu steeds meer bedrijven fietsers welkom heten in hun horeca. Op jachthaven Naarden is er een opening door de dijk gemaakt en is er nu een zichtlijn vanaf het fietspad naar de horeca en haven.”

Wie de kleine watersport niet eert

Als we kijken naar de structuur van brancheorganisatie HISWA dan blijkt dat de meeste omzet wordt gemaakt in de bbouw en verkoop van jachten en superjachten en aanverwante toelevering. (PS Nederland heeft met haar 16 superjachtwerven een mondiale koppositie). Commercieel gezien is een focus op alleen kleine vormen van watersport en funsport nog niet rendabel genoeg. Toch ligt daar volgens Geert Dijks een belangrijke missie van de HISWA: “De traditionele klant van veel HISWA-leden is de grote bootbezitter. Juist in die groep slaat de vergrijzing toe. We zien dat we met de kleinere laagdrempelige watersport, zoals kanovaren, suppen en kleine zeilbootjes, juist een nieuwe doelgroep kunnen interesseren voor de watersport. Wie eenmaal is geraakt door het watersportvirus, zal waarschijnlijk lang fan blijven. Zo willen we de toekomst van de watersportsector zeker stellen. Een andere activiteit die inspeelt op het binden van klanten is het aanspreken van herintreders; mensen die vroeger wel het water op gingen en het zijn ‘vergeten’, en nu wellicht in aanmerking komen voor andere vormen van watersport.”

Herpositionering HISWA

Ook de HISWA, als brancheorganisatie, heeft de bakens moeten verzetten. Dijks: “Het accent van onze missie is verschoven van belangenbehartiging naar het vergroten van de markt: zorgen voor meer klanten. We zijn in 2016 gestart met de awareness campagne ‘Welkom op het Water’. (zie kadertje). Dat was hard nodig om meer mensen enthousiast te maken voor de watersport. Om die campagne te bekostigen is destijds een meerjarige bijdrage gevraagd ter hoogte van 10% van de contributie. Dat was niet voor iedereen een populaire maatregel. Inmiddels plukken we de vruchten van de campagne en wordt gewerkt aan een vervolg. De afgelopen jaren hebben we veel potentiële klanten bereikt en leads gegenereerd via social media, sponsoring, campagnes en prijzen, beursdeelname buiten de sector en online acties met ANWB met startersarragementen van HISWA leden.”

Online platformen in eigen hand houden

Naast de landelijke promotiecampagne is HISWA ook succesvol met het organiseren van eigen consumentenplatformen. Zo wordt voorkomen dat veel provisie weglekt naar externe partijen. In 2011 is de website www.vakantievaren.nl opgezet (voor jachtverhuurders, zeilscholen en vaaropleidingen). Voor zeilscholen is er www.zeilschoolvaarschool.nl. Een platform voor aan- en verkoop van tweedehands boten is onderdeel van de website hiswa.nl. Er wordt gewerkt aan nieuwe online bedrijvengidsen en shops voor, door en met de leden. Leden zijn mede-eigenaar en daarmee shareholders. Dat zorgt voor betrokkenheid bij de vereniging. Die ervaring heeft HISWA al sinds 1932 met haar beursconcepten en exportpromotieprojecten voor superjachtbouwers en suplliers.

Gebiedspromotie watersport is slecht ontwikkeld

Dijks noemt nog een belangrijk aandachtspunt voor de watersportsector: “Waar we nog een grote verbeterslag kunnen maken is op het vlak van gebieds- en internationale promotie van watersport- en recreatie. NBTC en de regionale marketingorganisaties doet naar mijn mening te weinig voor de watersportsector. Daar ontbreekt ook de primaire kennis over deze sector. Ook zie je dat regio’s nauwelijks actief zijn op de grote watersportbeurzen. Als je bijvoorbeeld kijkt naar Boot Düsseldorf, de grootste watersportbeurs in Europa, dan is Nederland daar met 160 exposanten de tweede grootste deelnemer. Van de vaarregio’s zie ik alleen een beetje Friesland vertegenwoordigd. Voor de jachtbouwsector werken we met de slogan ‘Think Yachts, Think Holland’. Voor de Duitse recreant zou dat ‘Holland WassErleben’ kunnen zijn.”

Trends watersportsector

De beperkte groei die medio 2016 in de watersportindustrie begon, zet door in 2017. Het eerste half jaar van 2017 zijn de meeste watersportondernemers optimistisch. De omzet in de watersportindustrie groeide in het eerste half jaar van 2017 met ruim een procent ten opzichte van hetzelfde half jaar in 2016. Dat blijkt uit de conjunctuurenquete van HISWA Vereniging. Was de groei in het eerste kwartaal nog 0,3%, in het tweede kwartaal noteerden de watersportondernemers een omzetstijging van maar liefst 2,2% ten opzichte van dezelfde periode in het jaar daarvoor. De opmerkelijkste groei vindt plaats bij de jachthavens: zij lieten een plus zien van 1,5%. Dit terwijl zij in 2016 nog een krimp toonden.De jachtmakelaars verkochten in het eerste kwartaal van 2017 ongeveer 20% minder boten dan in dezelfde periode vorig jaar. Maar in het tweede kwartaal is er weer een stijging zichtbaar. In totaal werden er 10% meer gebruikte boten verkocht dan in het tweede kwartaal van 2016.

Trends in de watersport

HISWA Vereniging signaleert veel trends in de watersport.

Nieuwe klantgroepen – De belangstelling voor de watersport- en recreatie neemt toe. Er ontstaan veel nieuwe klantgroepen. De campagne Welkom op het water draagt daar aan bij. Het delen van boten groeit langzaam maar gestaag. Op deze wijze bereikt de watersport ook een nieuwe doelgroep die voorheen niet het water op ging.
Elektrisch varen – Elektrisch varen mag rekenen op groeiende belangstelling. Steeds meer mensen ontdekken de voordelen van het ‘groen varen’. Het is rustiger, milieuvriendelijker en simpeler varen. De snelheid is eenvoudiger te doseren en manoeuvreren is daardoor makkelijker.
Gebruikte boten – De vraag naar gebruikte boten neemt toe, waarbij vooral gebruikte motorboten populair zijn. De gemiddelde verkooptijd nam af.
Duurzaamheid – De aandacht die watersportbedrijven voor duurzaamheid tonen, blijft onverminderd groot. Elk jaar worden er meer Blauwe Vlaggen uitgereikt. De Blauwe Vlag is een keurmerk voor schone en veilige jachthavens (en stranden). Er zijn ook jachthavens met een Groene Wimpel; zij onderscheiden zich door aanvullende eisen voor duurzaamheid.

Verder noteert HISWA Vereniging veel deelname aan duurzaamheidsprojecten bijvoorbeeld op het gebied van duurzame inzetbaarheid van personeel.

Actieve watersporten

Actieve watersporten trekken steeds meer deelnemers. Waterskiën en kitesurfen zijn vooral populair onder jongeren. Maar SUPpen is helemaal hot. ‘Het nieuwe surfen’ kent inmiddels veel gebruikers en toepassingen, bijvoorbeeld yoga of waterpolo op een SUP.

Zeilcruises

Zeilcruises worden populairder voor consumenten en bedrijven. De traditionele chartervloot – die onlangs aansloot bij HISWA Vereniging – professionaliseert en ondergaat een imagoverandering.

Zeilcursussen

Zeilscholen die bij HISWA zijn aangesloten, noteren nog steeds groeiend aantal cursisten, ook voor jeugdzeilen. Steeds meer zeilscholen ontwikkelen cursussen buiten de traditionele zomervakantieweken. Er komen cursussen door de weeks en in het weekend waarbij zeilscholen bijvoorbeeld samenwerken met buitenschoolse opvang. Zeilen wordt daarmee een leuk en goed alternatief voor teamsporten.

Auteur: Walter Jonker / Pretwerk