Groei in de wachtkamer: exploitatie onder druk in Gelderse stikstofzones

De recreatiesector in Gelderland staat voor een paradox. Terwijl toerisme blijft groeien en de vraag naar kampeerplekken, glamping en nieuwe voorzieningen op de Veluwe stijgt, trekken de stikstofregels sinds 23 april 2025 een harde grens. Het voorbereidingsbesluit dat de provincie nam, verbiedt nieuwe activiteiten binnen 500 meter van stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden zodra die ook maar enigszins stikstof uitstoten. Juist daar, op de meest aantrekkelijke locaties waar natuur en recreatie elkaar ontmoeten, liggen veel campings en vakantieparken.

Voor ondernemers betekent dit dat uitbreiden of vernieuwen niet langer vanzelfsprekend is. Nieuwe sanitairgebouwen, extra chalets of zelfs de uitbreiding van een parkeerterrein: vrijwel alles dat bouw- of verkeersbewegingen oplevert, stuit op een direct verbod. En hoewel de maatregel formeel tijdelijk is, anderhalf jaar, voelt die tijd voor exploitanten als een gemiste kans. Toeristische groei vindt nu plaats, en ondernemers willen daarin meebewegen, niet pas wanneer de provincie een definitief zoneringsplan klaar heeft.

De economische realiteit is dat stilstand in deze periode omzet kost. In een tijd waarin de ondernemer ook te maken krijgt met hogere belastingen op overnachtingen, hogere kosten en een krappe arbeidsmarkt. Campings die hun capaciteit niet kunnen vergroten, lopen gasten mis. Ook ondernemers die juist kozen voor verduurzaming ervaren dat hun plannen vertraging oplopen zolang er sprake is van stikstofgevoelige zones en netcongestie. Banken en investeringsfondsen koppelen kredietverlening steeds vaker aan duurzame bedrijfsvoering. Op lange termijn loont dat, maar de terugverdientijd is aanzienlijk en loopt zo op. Het beeld ontstaat dat innovatieve ondernemers die vooruit willen, gevangen raken in meer regels en beperkingen.

Tegelijkertijd biedt de situatie een prikkel om creatief naar exploitatiemogelijkheden te kijken. Verdienmodellen die niet leunen op fysieke uitbreiding, zoals seizoensverlenging, belevingstoerisme of het aantrekken van hogere bestedingen per gast, komen nadrukkelijker in beeld. Sommige ondernemers kiezen voor het versneld investeren in emissievrije concepten, omdat alleen daarmee nieuwe activiteiten nog kans maken om vergund te worden. Het voorbereidingsbesluit sluit de deur niet voor alle groei, maar vraagt om een andere manier van denken. Wie erin slaagt zijn exploitatiemodel zo vorm te geven dat gasten meer besteden zonder uitbreiding, en tegelijk kan laten zien aan financiers dat verduurzaming serieus wordt omarmd, houdt zijn positie vast.

De vraag is of dat voor de hele sector voldoende is. Toerisme op de Veluwe en in Gelderland is een groeimarkt, en wie nu geen ruimte krijgt om daarin te investeren, kan de aansluiting verliezen. Voor recreatieondernemers is dit voorbereidingsbesluit daarom meer dan een tijdelijke belemmering; het is een harde test om te zien wie hun exploitatiemodel weet te heruitvinden in een tijd waarin natuurlijke grenzen steeds scherper worden afgebakend.

Henk-Jan Kruidenier
Team Leisure Taxateurs Nederland