“De manier waarop we dingen doen is belangrijker dan wat we doen”

Michael van Hoorne begon zijn carrière in het theater, maar bouwde zijn passie voor verhalen vertellen uit tot een familie-entertainmentbedrijf van formaat. Met Van Hoorne Studios realiseert hij parken, resorts en licentieprojecten in binnen- en buitenland, waarbij beleving en gastvrijheid altijd vooropstaan. In een uitgebreid gesprek met Recreatief Totaal deelt hij zijn visie op ondernemen, de uitdagingen van groei, en de ambitie om verhalen te creëren die generaties meegaan.

Je begon ooit in de theaterwereld, met producties en optredens die je zelf maakte en regisseerde. Toch besloot je op een bepaald moment de overstap te maken naar dag- en verblijfsrecreatie. Dat is een flinke stap, zeker als je al iets deed waar je goed in was en wat liep. Wat maakte dat je die richting insloeg?

“Wij doen niets liever dan verhalen vertellen aan kinderen van nul tot tien jaar. Dat kan in het theater, maar ook in films, boeken en op onze parken. In het theater waren we alleen verantwoordelijk voor wat er op het toneel gebeurde; de rest – van de garderobe tot de horeca – lag in handen van anderen. Ik wilde een plek creëren waar we zelf verantwoordelijk waren voor de hele beleving. Een omgeving waar elk detail klopt en gastvrijheid geen toeval is. Avonturenboerderij Molenwaard is daaruit ontstaan. Voor mij voelde dat niet als een risico, maar als een logische stap richting mijn kinderdroom: een eigen park waar gezinnen een complete dagbeleving krijgen.”

Sinds de opening van Molenwaard in 2018 is er veel gebeurd. De coronaperiode, forse uitbreidingen en nieuwe projecten. Hoe heb je die jaren ervaren?

“Het waren intense jaren, zeker met twee coronajaren ertussen. We zijn qua omvang, bezoekersaantallen en ambities enorm gegroeid. Maar we zijn nooit vergeten waarom we ooit begonnen. De manier waarop we iets doen is belangrijker dan wát we doen. Iedereen kan een park bouwen, maar hoe je het doet – dat maakt het verschil. Dat zie je terug in de waarderingen en prijzen die we krijgen. Zelfs met vijfhonderd collega’s blijft gastvrijheid in het DNA van het bedrijf zitten.”

Je praat vaak in de ‘wij’-vorm, ook als het over jouw rol gaat. Wat zegt dat over jouw manier van leidinggeven?

“Het succes van ons bedrijf zit niet in wat ik alleen doe, maar in het team dat de visie deelt en doorgeeft. Ik voel me verantwoordelijk voor het bewaken van onze cultuur. Daarom schrijf ik boekjes en geef ik trainingen aan nieuwe collega’s. Ik leg uit waarom we dingen op een bepaalde manier doen en hoe we ons onderscheiden. Maar uiteindelijk zijn het de teamleiders, managers en directieleden die dat dagelijks in de praktijk brengen. Zonder hen blijft het bij woorden.”

Je bent als directeur nog steeds vaak op de werkvloer te vinden. Waarom kies je daarvoor?

“Dat is geen showelement. Ik draai echt diensten, omdat ik dat leuk vind en omdat het me helpt om te zien wat er gebeurt. Op zaterdagochtend sta ik op de parkeerplaats om auto’s te ontvangen, op zondagochtend ben ik gastheer bij het ontbijtbuffet op ons vakantiepark. Zo blijf ik in contact met gasten en collega’s, en kan ik direct inspelen op signalen. Als er een klacht is, kom ik daar vaak zelf bij. Dan nodig ik mensen uit voor een rondleiding of ga ik in gesprek. Daar leer ik van, en het houdt me scherp.”

Met de komst van een tweede park in Hoogerheide, De Tovertuin, groeit de organisatie verder. Hoe zorg je dat je persoonlijk betrokken blijft?

“Dat wordt plannen en prioriteiten stellen. Hoogerheide ligt een uur rijden hier vandaan, dus ik zal daar niet dagelijks zijn. Maar ik wil er wel regelmatig aanwezig zijn. Gelukkig hebben we een sterke directie en een goede taakverdeling. Mijn broer richt zich op de achterkant van het bedrijf, ik op de voorkant. Daardoor houd ik tijd vrij om nieuwe concepten te ontwikkelen en parken mee op te bouwen.”

De Tovertuin wordt het eerste park dat volledig om Woezel & Pip draait. Hoe kwam deze locatie in beeld?

“We zochten voor Woezel & Pip een park in Brabant, liefst 16 tot 20 hectare groot, met ruimte voor een themapark én een resort. In Nederland is nieuwe grond vinden bijna onmogelijk, dus je kijkt naar bestaande parken met de juiste vergunningen. Toen Familyland in Hoogerheide te koop kwam, paste het precies: de ligging, de grootte, en een gemeente die er positief tegenover stond. Dat laatste maakt een enorm verschil.”

Wat maakt voor jou het verschil tussen een gemiddeld en een uitmuntend vakantiepark?

“Een uniek concept. Wij zien onze parken niet als vakantieparken, maar als openluchttheaters. Alles – van de slaapkamer tot de speeltuin – is onderdeel van het verhaal. Dat maakt ons onderscheidend. Tegelijkertijd moet je het operationeel runnen als een vakantiepark, en die kennis hadden we in het begin niet. Dat hebben we gaandeweg geleerd.”

Je volgt de branche op de voet. Wie inspireren jou in je werk?

“Disney is een grote inspiratiebron, vooral door het 360-gradenmodel waarin film, theater, merchandise en park samenkomen. Studio 100 doet dat in de Benelux heel sterk. De Efteling heeft een unieke signatuur en een enorme kwaliteit. Maar ik kijk ook naar solide familiebedrijven zoals Burgers’ Zoo. Nederland heeft een sterke recreatiecultuur en levert veel toptalent.”

De komst van De Tovertuin betekent een forse investering. Wat zijn de bezoekersverwachtingen?

“Het resort heeft straks zo’n 1.100 bedden, goed voor 40.000 à 50.000 unieke slapers per jaar. Het themapark kan in het eerste jaar 200.000 tot 250.000 bezoekers aan. Daarmee starten we in de middenmoot van Nederland, met groeipotentieel.”

In de branche hoor je vaak over seizoensinvloeden en personeelsproblemen. Hoe ga je daarmee om?

“Wij willen jaarrond relevant zijn. We werken niet met hoog- en laagseizoen, maar zorgen dat er altijd iets te doen is. Denk aan winter- en kerstthema’s. Dat maakt het mogelijk om meer mensen vaste contracten te bieden. We sturen strak op bezetting, want efficiëntie en kwaliteit gaan hand in hand.”

Jullie zijn ook actief in China, met Fien & Teun-parken onder licentie. Zijn er nog internationale ambities buiten China?

“Absoluut. We willen meer verblijfsmogelijkheden in Noord-Europa, met name in Duitsland en Oostenrijk. België is lastiger omdat Studio 100 daar sterk zit, maar het Duitstalige gebied biedt veel kansen. En ooit zou ik graag een Van Hoorne Studios-park zien waar al onze karakters samenkomen.”

In elk ondernemersverhaal zitten lastige momenten. Wat was voor jou het moeilijkste besluit?

“Afscheid nemen van een collega die wel van ons bedrijf houdt, maar niet goed in de functie past. Dat voelt als een verkering uitmaken. Ik doe het zo min mogelijk – misschien drie of vier keer in twintig jaar – maar soms moet het voor het bedrijf.”

Zijn er beslissingen waarvan je achteraf denkt: dat had ik anders moeten doen?

“Ja, ik heb lang gewacht met het verkopen van een deel van mijn bedrijf om groeikapitaal op te halen. Achteraf had ik dat eerder moeten doen. Verder zijn er altijd kleine keuzes die je achteraf slimmer zou maken, maar de grote lijnen kloppen.”

In 2010 kwam je in zwaar weer terecht. Wat deed dat met je?

“We waren technisch failliet. Dat was zwaar, maar er stonden ondernemers op die zeiden: we laten je niet vallen. Dankzij hun steun konden we door. Zulke momenten maken je sterker en dankbaarder.”

Kies je liever voor makkelijk succes of voor vallen en opstaan?

“Vallen en opstaan. Het maakt je beter en zorgt dat je meer geniet van de goede momenten. Ondernemerschap draait om veerkracht: hoe snel sta je weer op?”

Waar wil je over tien jaar staan?

“Over tien jaar hoop ik dat we als Van Hoorne Studios nog steeds gastvrijheid als hoogste doel hebben, dat iedereen in de organisatie zich gezien voelt en dat we die menselijke maat weten te behouden, ook als we groter zijn. Ik wil dat de manier waarop we dingen doen nog steeds belangrijker is dan wát we doen. Dat betekent dat we niet alleen mooie parken hebben gebouwd of internationale licenties hebben verkocht, maar dat we in de kern trouw zijn gebleven aan ons idee: verhalen vertellen die kinderen en hun families bijblijven. En eerlijk gezegd hoop ik ook dat ik dan op tijd ben gestopt in mijn rol, zodat er ruimte is voor een nieuwe generatie om het verder te brengen. Te lang blijven zitten is funest voor de toekomst van een bedrijf; op een gegeven moment moet je zelf een stap terug doen.”

En hoe wil je dat mensen je dan herinneren?

“Ik hoop dat leveranciers, medewerkers en collega’s in de branche me zien als iemand die gepassioneerd en enthousiast was, die altijd het product en de gast voorop heeft gezet. Ik wil dat ze zich herinneren dat ik iedere medewerker in onze organisatie heb proberen te zien en waarderen, of je nu in de keuken staat, de schoonmaak doet of aan het roer staat. En dat ik, hoe druk we ook werden, altijd in gesprek bleef met mensen op de werkvloer. Ik hoop dat men zegt: hij was niet alleen een ondernemer die parken bouwde, maar iemand die een cultuur bouwde.”

Je geeft aan dat je niet te lang op één plek wilt blijven. Waar komt dat vandaan?

“Ik zie bij andere organisaties wat er kan gebeuren als leiders te lang blijven zitten. Je verliest frisse ideeën, nieuwe energie en soms ook de aansluiting met wat er buiten gebeurt. Ik wil dat ons bedrijf over twintig jaar nog steeds relevant is, en dat betekent dat ik ook mijn eigen rol kritisch moet bekijken. Dat vind ik spannend, want ik hou ontzettend van wat ik doe, maar het is wel de verantwoordelijkheid die je hebt als ondernemer.”

Als je terugkijkt op je carrière, welke momenten hebben je het meest gevormd?

“Zonder twijfel de periode rond 2010, toen we technisch failliet waren. Dat was pijnlijk en confronterend. Maar het waren ook de momenten waarop ik ontdekte hoe veerkrachtig we waren, en hoe belangrijk het is om mensen om je heen te hebben die in je geloven. Twee ondernemers hebben toen gezegd: ‘We gaan jou niet laten vallen, want er zit te veel talent en passie in wat je doet.’ Die steun vergeet ik nooit meer. Het heeft me geleerd om zelf ook altijd te kijken waar ik anderen kan helpen.”

Wat is dan, tot slot, je belangrijkste les aan andere ondernemers?

“Dat succes zelden een rechte lijn omhoog is. Je zult altijd tegenslagen krijgen, maar het gaat erom hoe snel je weer opstaat. Ondernemerschap is voor mij een combinatie van passie, doorzettingsvermogen en het lef om groot te denken, ook als anderen zeggen dat het niet kan. En het is belangrijk om onderweg te blijven genieten. Want ja, het is hard werken – zestig tot tachtig uur per week is voor mij normaal – maar ik heb het mooiste vak dat er is: mensen blij maken. Als ik over twintig jaar terugkijk, wil ik niet alleen trots zijn op wat we gebouwd hebben, maar vooral op hoe we het hebben gedaan.”

Met de overname van tentenspecialist Tent2 breidt CampSolutions haar positie als marktleider in de glamping- en outdoorsector verder uit. De bedrijven bundelen hun krachten om een breder en innovatiever aanbod van tijdelijke accommodaties te kunnen leveren, zowel in Nederland als daarbuiten.

Tent2 is bekend om zijn creatieve maatwerktenten en onderscheidende ontwerpen waarin beleving en comfort samenkomen. Door de integratie van Tent2 voegt CampSolutions niet alleen nieuwe producten toe aan het portfolio, maar ook extra expertise en creatieve slagkracht.

“Deze stap past bij onze visie op duurzame groei,” zeggen Dennis Aalders en Patrick Damen van CampSolutions. “Tent2 brengt een frisse blik en ervaring die goed aansluit bij onze ambities. Samen kunnen we klanten nog beter bedienen.”

De komende periode staat in het teken van een zorgvuldige integratie. De merkwaarden en het team van Tent2 blijven behouden, net als de vertrouwde kwaliteit. Klanten profiteren voortaan van een uitgebreidere productlijn en meer keuzemogelijkheden.

Op 17 en 18 september zijn de glampingproducten van CampSolutions te zien tijdens het Vieww event bij Vakantiepark Mölke in Zuna. Daar wordt onder meer de Nature Lodge gepresenteerd.

Een goed draaiend vakantiepark, een bruisend recreatiecentrum of een gastvrije camping – de mensen die gasten daar dagelijks verwelkomen en het verschil maken, zijn vaak opgeleid in het MBO. Toch krijgt deze beroepsgroep niet altijd de erkenning die ze verdient. Deze zomer komt daar verandering in met de podcastserie “MBO – Mega Belangrijk Onderwijs!”, een initiatief van Leisuretalk en Gastvrijheid Begint van Binnen.

De kracht van het MBO: vakmanschap en passie

De serie zet MBO-professionals en hun bijdrage aan de sector volop in de schijnwerpers. In meerdere afleveringen vertellen vakmensen over hun loopbaan, die begon in het MBO en hen leidde naar functies als parkmanager, animator, directeur of marketingmanager. Het doel? Jongeren inspireren en werkgevers, opleiders en beleidsmakers wakker schudden: het MBO is niet zomaar een opleidingsniveau, het is het fundament van de leisuresector.

Kim-Elle van Ernst, zelf oud-MBO’er en host van de serie, zegt het treffend:

Samen met Richard Otten van Leisuretalk wil ze bijdragen aan meer trots op het MBO en laten zien hoe groot de impact van deze vakmensen is. Van hospitality tot techniek, van animatie tot parkbeheer – zonder goed opgeleide professionals staat de sector stil.

Brede steun uit de sector

De serie wordt gedragen door een brede coalitie. Onderwijsinstellingen als ROC Mondriaan, ROC Nijmegen, Landstede en De Rooi Pannen werken actief mee. Ook brancheorganisatie Hiswa-Recron ondersteunt het initiatief. Mediapartners zoals Recreatief Totaal, Pretwerk.nl en Pleisureworld.nl versterken de boodschap. Deze brede samenwerking benadrukt het belang van investeren in vakonderwijs en jong talent.

Praktijkverhalen die inspireren

De kracht van de serie zit in de persoonlijke verhalen. Zo deelt Vera van Avoird, eigenaar van recreatie- en zorgboerderij De Wilgenhart en winnaar van de Young Talent Award, haar reis. Thijmen de Koeijer, artiest en ondernemer, vertelt hoe hij vanuit het MBO zijn creatieve dromen waarmaakte. Michel Huigevoort, directeur van vakantiepark Terspegelt, onderstreept de waarde van MBO’ers voor zijn organisatie.

“Deze verhalen laten zien wat er allemaal mogelijk is met een MBO-achtergrond. En dat is heel veel,” aldus Van Ernst.

Een ode aan vakmensen en een oproep tot actie

De serie is niet alleen een eerbetoon aan MBO’ers, maar ook een oproep aan de sector om het potentieel van deze talenten serieus te nemen. De leisuresector heeft dringend behoefte aan goed opgeleide mensen met praktijkervaring, sociale vaardigheden en een passie voor gastvrijheid. Juist dat is wat het MBO levert.

De eerste aflevering is 3 juli verschenen, gevolgd door zeven afleveringen die wekelijks online komen via de podcast van Leisuretalk.

EuroParcs Enkhuizer Strand, gelegen aan het prachtige IJsselmeer, ondergaat momenteel een grootschalige uitbreiding en modernisering die het park niet alleen aantrekkelijker maakt voor bezoekers, maar ook toekomstbestendiger. Met een forse uitbreiding van maar liefst 154 nieuwe vakantiewoningen, verdeeld over sfeervolle thematische zones zoals Bos, Water en Strand, groeit het park uit tot een duurzame vakantiebestemming waar comfort en milieuverantwoordelijkheid hand in hand gaan. Alle nieuwe woningen zijn volledig gasvrij en uitgerust met innovatieve oplossingen zoals warmtepompen en zonnepanelen, waarmee EuroParcs zijn milieubewuste aanpak benadrukt.

Slimme toegangstechnologie voor optimaal gemak

Om de aankomst voor de gasten nog gastvriendelijker te maken, is ervoor gekozen het bestaande toegangscontrolesysteem niet alleen te verplaatsen, maar ook uit te breiden met kentekenherkenning en een inleermodule voor kentekens. Ook op andere locaties is deze vorm van toegangscontrole toegevoegd. Hierdoor kunnen gasten zelfstandig en snel toegang krijgen tot het park en hun accommodaties, zonder lange wachttijden of extra administratieve lasten. Meer gemak voor de gast, maar zeker ook voor het frontoffice personeel. Dankzij de flexibiliteit van het systeem kan het beheer van toegangsrechten eenvoudig kan worden afgestemd op specifieke wensen van gasten en andere gebruikersgroepen, zoals leveranciers of medewerkers, zodat alleen toegang wordt verleend daar waar het rechtmatig is.

Innovatieve beveiliging voor chalets

Een andere mooie ontwikkeling waarmee ingezet wordt op toekomstbestendigheid en gastvriendelijkheid zijn de 154 online deursloten waarmee de chalets zijn uitgerust. Deze slimme sloten kunnen eenvoudig worden bediend via een speciale app of toegangspas, waardoor gasten snel, veilig en zonder gedoe toegang hebben tot hun verblijf. Het grote voordeel hiervan is dat wijzigingen in toegangseisen of -rechten direct kunnen worden toegepast zonder fysieke interventie, wat niet alleen de gastvrijheid verhoogt maar ook operationele efficiëntie verbetert. Het zorgt voor minder onderhoud, vermindert het risico op verlies van fysieke sleutels en draagt bij aan een veiligere, duurzamere en beter beheersbare accommodatieomgeving.

Geïntegreerde oplossingen in de regio

EuroParcs Enkhuizer Strand grenst aan het Zuiderzeemuseum en is nu bezig de gasten een directe toegang te bieden tot het parkeerterrein daarvan. Doordat de toegangscontrole van beide partijen door dezelfde partij worden geregeld en samenwerking in de regio belangrijk is, is dit een mooie stap vooruit. Bij het Zuiderzeemuseum zijn momenteel al vier slagbomen geplaatst, inclusief een geavanceerd betaalsysteem. Ook Compagnieshaven, de jachthaven van Enkhuizen, profiteert van deze slimme oplossingen. Hier is betaald parkeren mogelijk gemaakt door kentekenherkenning in combinatie met bankpasbetalingen bij binnenkomst, aangevuld met slimme deursloten voor het sanitairgebouw.

C.A.T. Control Systems als specialist in toegangsbeheer

C.A.T. Control Systems, gevestigd in Nederland, is een erkend specialist op het gebied van toegangscontrole en beveiligingsoplossingen voor recreatie- en vakantieparken. Het bedrijf onderscheidt zich door hun innovatieve en service gerichte benadering en gebruik van moderne technologieën zoals kentekenherkenning en slimme deursloten. Met ruime ervaring en een bewezen staat van dienst biedt C.A.T. Control Systems maatwerkoplossingen die nauw aansluiten bij de wensen van klanten, en draagt daarmee bij aan de duurzaamheid en het toekomstbestendige karakter van recreatieve locaties.

Efficiënt samenwerken leidt tot succes

Wat deze samenwerking bijzonder effectief maakt, is de directe en persoonlijke aanpak van de betrokken partijen. Recreatief Totaal sprak met accountmanager Ruud Sieraad van C.A.T. Control Systems, die benadrukte hoe korte lijnen en een snelle, efficiënte communicatie leiden tot vlotte implementatie en hoge klanttevredenheid. Deze werkwijze betekent concreet dat opdrachtgevers zoals EuroParcs minder tijd kwijt zijn aan bureaucratische processen en meer aandacht kunnen besteden aan de kernactiviteiten: het creëren van een optimale vakantie-ervaring voor gasten. Door deze combinatie van innovatieve techniek, duurzaamheid en efficiënt klantcontact wordt een nieuwe standaard gezet in recreatief toegangsbeheer.

Auteur: Micha Reij

Er zijn weinig dingen in de wereld zo invloedrijk als olie en geld — maar de muis met de grote oren komt verrassend dicht in de buurt. Waar eerst Universal alle aandacht trok met de aankondiging van hun nieuwste resort in Engeland, schoof The Walt Disney Company onverwacht alles opzij met het nieuws over hun zevende wereldwijde resort: een splinternieuw Disney-pretpark in Abu Dhabi.

Disneyland opende in 1955 in Anaheim als een droom die bereikbaar was voor het gewone gezin. Daarna volgden Walt Disney World in Florida (1971), Tokyo Disney Resort (1983) en Disneyland Parijs (1992). Sinds 2005 ligt de focus duidelijk op Azië, met Hongkong (2005) en Shanghai (2016) als nieuwste aanwinsten. Elk van deze locaties weerspiegelt een strategische keuze, afgestemd op bereikbaarheid, groeipotentieel en regionale koopkracht. Die lijn wordt nu doorgetrokken naar het Midden-Oosten.

Het belang van de parkdivisie

The Walt Disney Company heeft nooit stilgezeten en altijd scherp gekeken naar waar de markt groeit. Het is dan ook geen toeval dat Disney alle ranglijsten aanvoert als het gaat om pretparkbezoek, omzet en winst. In 2024 bleef het wereldwijde bezoekersaantal van de Disney-parken stabiel rond de 140 miljoen. Toch wist de divisie Parks, Experiences & Products een omzet van ruim $34 miljard te realiseren — bijna 40% van de totale concernomzet. Volgens analisten is zelfs zo’n 60% van de operationele winst aan deze divisie toe te schrijven. Maar er loert gevaar: stagnerende bezoekersaantallen zijn niet eindeloos te compenseren met hogere uitgaven per gast, zeker niet zonder gasttevredenheid of marges onder druk te zetten. En dat terwijl het bedrijf in 2024 al $5 miljard bespaarde en 7.000 banen schrapte. Disney staat voor een cruciaal evenwicht tussen premium ervaring en brede toegankelijkheid — en dat vergt scherp sturen.

Voet aan de grond in het Midden-Oosten

Dat Disney voor het Midden-Oosten kiest, is allesbehalve een verrassing — het is zelfs logisch. Het bedrijf opent zelden nieuwe resorts (slechts zes in bijna 70 jaar), en wanneer dat wel gebeurt, is het steevast een strategische keuze. Met twee resorts in de VS (die ook Latijns-Amerika bedienen), drie in Azië (met bereik tot Zuidoost-Azië en Oceanië) en één in Europa, ontbrak er nog een centrale uitvalsbasis voor het Midden-Oosten, Noordoost-Afrika en grote delen van India. Tot nu.

Volgens CEO Bob Iger is Abu Dhabi een “crossroads of the world” — een knooppunt waarbinnen vier uur vliegen een derde van de wereldbevolking te bereiken is. Daarmee kan Disney in Abu Dhabi volledig nieuwe doelgroepen aanspreken in regio’s waar het merk nog relatief weinig fysiek aanwezig is. Met name India, waar de Disney-merken enorm populair zijn dankzij streamingdiensten, mist tot op heden een nabijgelegen resort — Abu Dhabi vult dat gat perfect. Bovendien sluit deze locatie naadloos aan bij de groeidoelstellingen van Disney buiten de traditionele markten.

De ideale ligging

De Verenigde Arabische Emiraten zijn bovendien uitstekend ontsloten via een netwerk van internationale luchthavens, met directe verbindingen naar Europa, Azië en Afrika. Waar ook Saoedi-Arabië , Qatar en Oman met oliedollars zwaaien, kiest Disney bewust voor de VAE. De aankondiging kreeg veel bijval uit de branche, maar riep — net als bij Shanghai — ook vragen op rond mensenrechten en de positie van de LHBTQ+-gemeenschap. Toch lijkt Disney hier als merk nauwelijks financiële schade van te ondervinden. Consumenten zijn op dat vlak pragmatischer dan commentatoren — de magie wint het vaak van de ethiek. Van alle landen in de regio zijn Dubai en Abu Dhabi het meest liberaal, wat de keuze vergemakkelijkt. Maar belangrijker zijn twee doorslaggevende factoren.

Ten eerste: het financiële plaatje. Disney zal geen cent hoeven investeren in de bouw van het park. Dat werk wordt gedaan door Miral, een entertainmentbedrijf dat nauw verbonden is met de overheid van Abu Dhabi. De Emiraten investeren hun olie-inkomsten al jaren in toerisme als toekomstige groeimotor. Die ambitie vertaalt zich naar megalomane budgetten en een duidelijke missie: van Abu Dhabi een wereldwijde toeristische hotspot maken. Een licentieconstructie, zoals ook in Tokyo, sluit daar naadloos op aan. Disney Imagineering ontwikkelt het concept, maar werkt daarbij nauw samen met Miral, de officiële licentiehouder. Het resultaat moet “authentically Disney and distinctly Emirati” worden, aldus Disney.

Miral is de sleutel

En dat brengt ons bij het tweede punt: Miral zelf. Deze ontwikkelaar pompte al bijna $3 miljard in Yas Island, het uitgaanseiland waar nu al Ferrari World, Warner Bros. World, Yas Waterworld en SeaWorld Abu Dhabi zijn gevestigd. Alleen al Warner Bros. World trok in 2023 zo’n 1,8 miljoen bezoekers. Miral is volledig in handen van de overheid en speelt een sleutelrol in de toeristische toekomst van het emiraat. Naast het aantrekken van nieuwe bezoekers is de strategie vooral gericht op het verlengen van het verblijf. En dat doet men met succes, dankzij een combinatie van kapitaalkracht, visie en kwaliteitsbewaking. Voor Disney is Miral daarmee de perfecte partner: één die bereid is miljarden te investeren en vasthoudend genoeg is om het resort tot een wereldwijd succes te maken.

Waar de eerste pretparken in de regio nog kampden met een matige reputatie of nooit van de grond kwamen (denk aan het afgeblazen Universal-project), zijn de recente projecten op Yas Island van uitzonderlijk niveau. Voor Disney Abu Dhabi vermoeden we dat grote delen van het park overdekt zullen zijn — een logische aanpassing aan het woestijnklimaat, maar mogelijk ook het begin van een nieuwe ontwerpdimensie voor Walt Disney Imagineering. Eerdere projecten van Miral, zoals Warner Bros. World en SeaWorld Abu Dhabi, hebben al overtuigend aangetoond dat ‘indoor’ absoluut geen beperking hoeft te zijn voor kwaliteit, thematisering of immersive storytelling. Als Disney deze lijn voortzet, kunnen we een park verwachten dat anders voelt dan alle voorgangers — niet alleen in cultuur, maar ook in ruimtelijke ervaring.

Na de aankondiging van dit Disney-park rijst de vraag: wordt Abu Dhabi, zeker in combinatie met Dubai, de nieuwe pretparkhoofdstad van de wereld? De tijd zal het leren. Maar met Disney in de gelederen hebben de Emiraten goud in handen — zelfs als de oliestroom ooit stopt. En ik? Ik sta in ieder geval weer vooraan, ook als consument.

Want dat is de macht van de muis.

Auteur: Micha Reij

Wat begint met een salto op straat, kan uitgroeien tot een onderneming met honderden klanten per week, meerdere locaties en een duidelijke missie. Dat bewijst Rutger Schipper. Slechts 24 jaar oud, maar al actief als ondernemer, docent, investeerder en bouwer van een stevig recreatief netwerk in Nederland. Zijn drijfveer? “Ik wilde altijd sportleraar worden. Maar toen zag ik: ik kan zelf iets bouwen dat beter is.”

Een niche wordt noodzaak

Als tiener maakte Rutger kennis met freerunnen. Er waren geen lessen, geen sportclubs – alleen filmpjes uit het buitenland. “Ik zag een vriend salto’s maken op straat. Toen dacht ik: als hij dat kan, wil ik dat ook leren. Het was zo’n vette uitdaging.” Al snel begon hij met trainen in speeltuinen en zandbakken. Samen met vrienden filmde hij de vorderingen. “We begonnen gewoon te filmen, ook al konden we zelf nog bijna niets. Maar we lieten zien hoe we elke keer iets nieuws leerden.” Dat groeide uit tot het grootste freerun YouTube-kanaal van Nederland, met honderdduizenden kijkers. “Ik ben nooit begonnen om influencer te worden. Ik vond het gewoon leuk om te freerunnen. Bekendheid kwam vanzelf, maar ik wilde vooral iets met sport blijven doen.”

De stap naar het ondernemerschap

De echte ommezwaai kwam tijdens zijn opleiding tot sportdocent. “Ik zat op de sportacademie, wilde eigenlijk door naar de ALO. Maar overal waar ik kwam zag ik freerunlessen die gewoon niet goed waren. Geen structuur, geen visie. Toen dacht ik: misschien moet ik het gewoon zelf doen.”

In 2020 begon hij Tantum Freerunning. Vanuit een gymzaal in Zeist, gehuurd van de gemeente, startte hij met twintig kinderen. “Het inschrijven ging via een simpel Google Formulier op Instagram. De eerste weken deed ik alle lessen zelf.” Het groeide snel: van 20 naar 50, naar 100 leden. Inmiddels zijn het er ruim 1.500, verdeeld over 10 tot 12 locaties. “We draaien bijvoorbeeld vijf dagen in Zeist, drie in Maarssen. Soms meerdere dagen per stad. Maar overal staat dezelfde leskwaliteit.”

Street Jump: synergie in praktijk

Na de freerunschool ontstond er een nieuwe kans. Een trampolinepark in Apeldoorn had moeite om freerunlessen goed te laten verlopen. “Ze hadden een geweldige locatie, een enthousiast team en veel potentie, maar geen goed lesplan. Ze vroegen of wij vanuit Tantum konden helpen.”

Rutger zag direct kansen. “Met een relatief kleine investering in goede freerunmaterialen konden we starten. Wij brachten structuur, lesinhoud en coaching, zij hadden de ruimte en het publiek.” De samenwerking bleek een succes: inmiddels volgen 180 kinderen per week lessen in het park. “We hebben die aanpak ook uitgerold naar Haarlem. Hun mensen blijven in dienst van het park, maar wij trainen en begeleiden ze.”

Bounce Valley: springen op lucht

Toen Rutger beelden zag van de eerste Bounce Valley in Rotterdam, was hij direct verkocht. “Ik dacht: dit wordt een hit. Zo’n gigantisch luchtkussenpark – dat moet naar Midden-Nederland komen. En als iemand dat moet doen, ben ik het.”

Samen met investeringspartners vond hij een pand in Houten, en in december 2023 opende Bounce Valley Houten. Niet lang daarna volgde een tweede locatie in Hilversum – in een voormalige kerk. “Dat was een unieke kans. We hebben het trampolinepark dat daar zat volledig omgebouwd. Nu is het een van de vetste luchtkussenparken van Nederland.”

De sprong naar eigendom

Niet alle stappen waren vanzelfsprekend. In 2023 nam Rutger samen met één compagnon Street Jump Wormerveer over – nu Street Jump Zaanstad. “Dat was echt een uitdaging. Een groot park, maar met veel achterstallig werk. Ik wist: dit wordt hard werken.”

Twijfels waren er zeker. “Ik heb echt getwijfeld. Je stapt toch in een bedrijf met risico’s. Maar omdat ik het samen deed met iemand die ik vertrouw, durfde ik het aan.” Inmiddels draait het park beter, maar Rutger is eerlijk: “Het is niet de meest rendabele van al mijn investeringen, zeker in vergelijking met andere projecten. Maar het is wél een hele leerzame. Ik heb er veel van geleerd over leidinggeven, personeel, processen en communicatie.”

Klimaat, seizoenen en concurrentie

Met meerdere indoorlocaties krijgt Rutger ook te maken met externe factoren. Het weer is er daar één van. “We hebben nu een periode van tien droge dagen achter elkaar. Voor indoorparken is dat gewoon vervelend. Mensen blijven buiten. Dat voel je meteen in je omzet.”

Daarnaast is de markt verzadigd. “Na corona was er een enorme piek. Iedereen wilde wat doen. Maar nu zie je dat het aanbod groot is en de lat hoger ligt. Je moet echt werken voor elke bezoeker.” Hij blijft optimistisch: “De beste spelers blijven over. Wij focussen op beleving, sfeer en gastvrijheid. En daar willen we in blijven investeren.”

Maatschappelijke impact

Naast de commerciële kant is er ook een maatschappelijke component. Rutger werkt elke week met duizenden kinderen. “We helpen kinderen bewegen, zichzelf uitdagen, sociale contacten maken. En dat doen we in een veilige omgeving waar plezier vooropstaat, of dat nou een freerunles is of één van mijn parken.”

Ook ouders worden niet vergeten. “We zorgen dat het park of de lesruimte ook een fijne plek is voor ouders. Goede koffie, zitplekken, overzicht. We willen dat ze denken: hier komen we graag terug.”

Wat brengt de toekomst?

Gevraagd naar zijn ambities blijft Rutger nuchter. “Ik heb nooit gezegd: ik wil vijf parken of zoveel omzet. De meeste dingen zijn op mijn pad gekomen doordat ik er hard voor werkte en kansen zag. Dat blijf ik doen.”

Wat blijft, is de drang om kinderen te laten bewegen. “Zolang ik plekken kan bouwen waar kinderen plezier hebben, zich ontwikkelen en even alles vergeten – dan ben ik op mijn plek. Of dat nu in een gymzaal is, op trampolines of tussen luchtkussens.”

Met zijn 24 jaar combineert Rutger Schipper de energie van jeugdige ambitie met de opgedane ervaring als ondernemer. Als oprichter van Tantum Freerunning en mede-eigenaar van onder andere Bounce Valley Houten, Bounce Valley Hilversum en Street Jump Zaanstad heeft hij in korte tijd een herkenbaar recreatief portfolio opgebouwd. Zijn aanpak is doelgericht, zijn stijl professioneel, maar altijd met plezier in bewegen als uitgangspunt.

Auteur: micha reij

Van afwijzing naar ontdekking

Ze had op jonge leeftijd haar zinnen gezet op de toneelschool, maar werd afgewezen. “Dan maar de hotelschool”, dacht Caro, die in Den Haag werd aangenomen. Het bleek een beslissing die haar leven zou vormen. “Ik heb geen klassieke horeca-achtergrond, maar het vak voelde meteen als thuiskomen.”

Tijdens haar stage in Aruba komt haar eigen visie op leren en ontwikkelen voor het eerst naar boven. “Ik sprak nauwelijks Engels, maar dankzij een Canadese manager die me inspireerde leerde ik het in twee maanden. Dáár begon mijn overtuiging: mensen kunnen veel meer dan ze denken, als ze de juiste kans krijgen.”

Disney als levensschool

Die overtuiging vormde de rode draad in haar verdere carrière. Bij Disney bekleedde ze talloze functies: van housekeeping tot HR en security. Ze werkte met duizenden medewerkers uit meer dan vijftien landen. “Het ging daar altijd om de gast, maar vooral ook om de medewerker. Als je mensen goed behandelt, geven zij dat terug in hun werk.”

Een van de initiatieven waar ze het meest trots op is, is een werk-leerprogramma voor mensen zonder diploma. “Ze kregen de kans zich via verschillende functies én met begeleiding te ontwikkelen tot volwaardig professional. Uiteindelijk hebben 1.200 mensen het programma (met succes) gevolgd. Dat is de kracht van investeren in mensen.”

Leiderschap met lef bij Accor

Na 14 jaar Disney kwam Caro terecht bij Accor. Eerst als COO bij de joint venture Adagio, later als landendirecteur voor de Benelux. Haar opdracht was duidelijk. Bouw een moderne hospitalitycultuur, waarin leiderschap niet meer top-down is, maar coachend en verbindend. “Als directeur moet je niet alles zelf willen weten, maar anderen in hun kracht zetten.”

Onder haar leiding ontwikkelde Accor nieuwe leiderschapsprogramma’s, werd het franchisebestand verdubbeld, en kreeg de medewerkerstevredenheid een impuls. “Ik houd van systemen verbeteren. Maar altijd vanuit het menselijke perspectief.”

Terug naar de essentie bij blooming

Na jarenlang internationale posities te hebben bekleed voelde Caro dat het tijd was om het anders te doen. In Bergen, waar ze inmiddels woonde, werd ze gevraagd voor de Raad van Commissarissen van blooming. Wat begon als een toezichthoudende rol, groeide uit tot haar huidige functie als directeur. “Ik zou drie maanden blijven. Imiddels zijn we drie jaar verder.”

Een doorsnee hotel? Dat label past blooming niet. Het concept vindt zijn oorsprong in de Volkshogeschool Bergen, opgericht in de jaren ’30, met een missie om mensen te inspireren, verbinden en te laten groeien. “Dat gedachtegoed leeft hier nog steeds. Je voelt het in het gebouw, in de tuin, in het contact met gasten.”

Niet alleen een plek om te slapen

Met 130 kamers, een eigen hoftuin, twee restaurants, een kunstgalerie en tal van creatieve en culturele samenwerkingen, is blooming veel meer dan een hotel. “We organiseren workshops, laten jonge kunstenaars exposeren, en betrekken lokale scholen. Gasten krijgen hier meer dan alleen comfort, ze krijgen inspiratie.”

Ook intern ademt blooming betrokkenheid. “We investeren in onze mensen. In een tijd van personeelstekorten hebben wij weinig moeite met werving. Niet elke vacature is even makkelijk, maar mensen voelen dat ze ertoe doen bij blooming.”

Duurzaam en toekomstgericht

Momenteel ondergaat blooming een flinke verbouwing. Een vleugel van 38 kamers wordt volledig vernieuwd tot een duurzaam tiny room-concept. “Minder ruimte, meer kwaliteit en beleving. Zo voldoen we aan de eisen van 2030 én aan de verwachtingen van moderne gasten.”

Ook wordt onderzocht of er een tweede hotel kan worden geopend in Bergen aan Zee. “We kijken constant vooruit, maar blijven trouw aan ons DNA: inspiratie, verbinding en menselijkheid.”

Wat ze jonge mensen wil meegeven

Voor studenten en starters in de recreatie- en hospitalitybranche heeft Caro een duidelijk advies: “Laat het leven je verrassen. Je hoeft niet precies te weten waar je eindigt. Ga naar het buitenland, leer van andere culturen. En geloof niet iedereen die zegt dat iets niet kan. Jij bepaalt jouw pad.”

Van binnenuit

Voor Caro is blooming geen ‘baan’, maar een voortzetting van waar ze altijd in geloofde: dat gastvrijheid begint bij oprechte aandacht voor mensen. “Het mooiste compliment? Als gasten zeggen dat ze hier tot rust komen en zich gezien voelen. Dan weet ik: het werkt.”

In een tijd waarin gastvrijheid soms verdwijnt achter systemen en processen, laat blooming zien dat het anders kan. Persoonlijker. Authentieker. En vooral: menselijker.

Wil je de volledige aflevering van LeisureTalk beluisteren? Scan dan de QR code hiernaast.

Wil jij meer afleveringen luisteren of bekijken? Er staan er inmiddels meer dan 80 online! Wil jij zelf te gast zijn in Leisuretalk, of ken jij iemand die we een keer zouden moeten spreken? Laat het ons ook weten! Ook als feedback hebt om de podcast te verbeteren.

Auteur: richard otten

De tweede Kennistafel ‘Vakantiehuis van de Toekomst’ van Pleisureworld, georganiseerd in samenwerking met Factor Architecten, maakte één ding duidelijk: off-grid bouwen is niet langer een luxe, maar een strategische noodzaak voor de toekomst van verblijfs- en dagrecreatie.

Op 13 mei kwamen recreatieondernemers, leveranciers en experts samen bij EuroParcs De Wije Werelt om te verkennen hoe je rendabele concepten kunt realiseren zonder afhankelijk te zijn van overbelaste nutsvoorzieningen. In een tijd waarin het elektriciteitsnet piept en kraakt, duurzaamheid onontkoombaar is, en gasten zoeken naar betekenisvolle beleving, wordt off-grid bouwen een serieuze optie.

Off-grid: meer dan zonnepanelen

De term ‘off-grid’ wordt vaak gemakzuchtig gebruikt, maar tijdens de kennistafel werd duidelijk hoe diepgaand het concept werkelijk is. Het gaat niet alleen om zonnepanelen of wateropvangsystemen, maar om een integrale benadering: energie, water, afvalverwerking en beleving vormen samen een nieuwe standaard. Danielle van Wensen van House of Hûs toonde hoe haar off-grid concepten comfort en zelfvoorziening combineren. Denk aan een regendouche, goed bed en houtkachel, volledig los van het net. Een slim dashboard in de woonkamer laat gasten hun verbruik zien, waardoor duurzaamheid tastbaar en aantrekkelijk wordt.

Netcongestie als katalysator

De problemen met netcongestie maken off-grid oplossingen urgenter dan ooit. Matthijs en Adriaan van Leeuwen van Van Leeuwen Recreatie deelden hoe zij parken zelfvoorzienend opzetten omdat nieuwe netaansluitingen vaak niet meer mogelijk zijn. Dit biedt niet alleen controle over de bedrijfsvoering, maar draagt ook bij aan oplossingen buiten de sector, zoals het verminderen van piekbelasting op het elektriciteitsnet.

Decentralisatie en flexibiliteit

Bij EuroParcs is decentralisatie al langer onderdeel van de strategie. Met 51 parken in binnen- en buitenland kiest het bedrijf bewust voor lokaal ondernemerschap en duurzame initiatieven. Ron Moerenhout benadrukte dat dit flexibiliteit vraagt: “Soms is een tijdelijke terugval op gas onvermijdelijk, maar het doel blijft verduurzaming én operationele onafhankelijkheid.”

Kleinschaligheid en betekenisvolle beleving

Hans van Leeuwen van Pleisureworld benadrukte dat de recreatiegast sinds corona anders denkt: men zoekt natuur, rust, autonomie en betekenis. Kleinschaligheid en zelfvoorzienendheid spelen hierop in. Het gaat niet om méér voorzieningen, maar om slimmere, betekenisvollere keuzes: laagspanningsverlichting, eigen wateropvang, minder overbodige luxe. Dit is ondernemen met visie én vrijheid.

Off-grid als verhaal

De paneldiscussie sloot de middag af met een duidelijke boodschap: off-grid bouwen draait niet alleen om techniek, maar om het verhaal. Een verhaal waarin de gast geen passieve toeschouwer is, maar deelnemer aan een duurzamer en bewuster verblijf. Niet als verplichting, maar als verrijking van de beleving.

Toekomstvisie: van experiment naar standaard

De kennistafel liet zien dat off-grid bouwen geen hype is, maar een structurele beweging in de recreatiesector. Ondernemers die hier vandaag in investeren, bouwen niet alleen duurzame concepten, maar creëren ook economische veerkracht en een diepere band met hun gasten.

Binnenkort verschijnt de whitepaper met alle inzichten, praktijkvoorbeelden en aanbevelingen van deze kennistafel. Wil je als eerste toegang? Volg Pleisureworld op LinkedIn of abonneer je op de nieuwsbrief.

De volgende Kennistafel ‘Vakantiehuis van de Toekomst’ vindt plaats op 7 oktober. Het thema: Receptieloos, Contactloze Service: inchecken zonder receptie wint terrein, ook bij u?

Meer informatie en aanmelden via www.vakantiehuisvandetoekomst.nl.

Auteur: pleisureworld

We zijn in Rotterdam, op de plek waar in 2016 de eerste GlowGolf-locatie van Hollywood het levenslicht zag. Eigenaar Peter van Leeuwen, eerder actief in de wereld van videotheken, stapte als één van de eersten in deze opkomende markt. Van videotheken naar Hollywood: een positieve link die snel gelegd is.

Wat eerst opereerde als GlowGolf-keten (glow-in-the-dark minigolfen), met locaties in Rotterdam, Eindhoven, Enschede, Capelle aan den IJssel, Schiedam en Amsterdam, is de laatste jaren aan het veranderen en uitbreiden. Twee locaties zijn al getransformeerd tot complete Family Entertainment-concepten.

Van Leeuwen glundert. “Het was oudgediende Zwier Alfrink die het concept van de GlowGolf uit Canada importeerde naar de Benelux. Bij alle locaties hadden we eerder nog wel een extra activiteit zoals escape rooms, een arcade of karaoke, maar nooit met de gedachte van een compleet Family Entertainment Center. De eerste transformatie naar een compleet centrum gebeurde tijdens de coronaperiode, in Rotterdam. Voor iedereen natuurlijk een moeilijke tijd, maar voor ons een manier om op een creatieve manier te zoeken naar omzet. Tegelijkertijd werkten we volop aan de verbouwing en de doorontwikkeling van het Hollywood Entertainment Center.”

Marketeer Gabriël van Meerwijk denkt terug aan die uitdagende, maar ook interessante periode. “Noodgedwongen hebben wij toen in die vestiging een drive-thru geopend met lekkernijen als wafels, milkshakes, donuts en meer van dat soort gekkigheid. Je moet creatief zijn, toch? Op een gegeven moment ging dit online viraal door heel Nederland, onder de naam Hollywood Drive Thru. Dat is tot op heden een sterke naam waar we op worden gevonden.”

Succesfactoren Family Entertainment Centers in Nederland

In mijn eigen boek De succesfactoren van Family Entertainment Centers in Nederland (Hans van Leeuwen, 2012) werd al melding gemaakt van de opmars van dergelijke unieke fun concepten. Denk aan de laserdome, escape rooms, glow-in-the-dark-golfen en arcades, maar ook virtual reality, die veelal kwamen overwaaien uit Amerika. Toch hadden ze herkenbare trekjes zoals thematische decors, inspelend op een hype waarbij de consument op zoek is naar meer actie en thrills. Jarenlang domineerden karting- en bowlingbanen, indoorspeeltuinen, klimcentra en evenementenbureaus het ‘traditionele uitje’, vergelijkbaar met een bioscoop, door het reserveren van een ‘activiteit’ als hoofdoel. Het avondje of dagje uit was er nog niet tussen de oren van de consument. Het waren ook nog de tijden dat grote groepen recreatieondernemers mee gingen op de Educational Tour naar de IAAPA, om daar de grootste pretparkbeurs te bezoeken in Orlando (onder leiding van Reinoud van Assendelft de Coningh en ondergetekende). Daar liepen de voorlopers in deze business rond, zoals Max Coppes (grondlegger van De Voltage in Tilburg), Ton Derks (BillyBird Hemelrijk in Volkel) maar ook Hennie van der Most (Preston Palace, Speelstad Oranje en Wunderland Kalker).

Wat maakt Hollywood Rotterdam zo speciaal?

Van Meerwijk begint op te sommen. “Het verschil zit hem in de grootschaligheid en de combinatie van uitgebreide horeca, met meerdere foodconcepten in combinatie met heel veel soorten activiteiten. Waar we ons eerder richtten op kleine groepjes (zoals families en kinderen), zijn we nu een volwassen locatie voor een dagje uit. Dat betekent dan weer aanpassing van het assortiment uit de keuken en de bar. Speciaalbieren en -koffies zijn er in alle soorten en smaken, en ook een speciale cocktailkaart mag niet ontbreken. Dat betekent dat het aanbod in activiteiten naar onze visie heel groot moet zijn. Zo biedt de vestiging in Rotterdam, met 4000 m² aan ruimte, onder meer:

• Lucky Putt Minigolf
• Duckpin Bowling
• Street Curling
• Racesquare
• Full Motion-simulatoren
• Karaoke
• X-Cube
• Clayshot
• Shuffleboard
• Shuffly Pucks
• Fun Darts
• Arcade
• Sjoelbar
• Poolbiljart
• Race-simulatoren
• High-tech Beerpong

Daarnaast bieden we een à la carte restaurant, een sportbar, een horecaplein, fastfood en merchandise. We hebben uiteenlopende doelgroepen: denk aan kinderfeestjes, vrienden en families, bedrijfsuitjes, zakelijke events en vergaderingen.”

Voormalige videotheek-baas Peter van Leeuwen is blij met het Hollywood-thema. “Dat geeft de beleving van het avondje uit een extra dimensie. Daarom werken we, ook door de locatie heen, met diverse helden uit de filmindustrie. Wij zien nog meer kansen om het concept te optimaliseren, net zoals dat onze locatie nog ruimte biedt voor verbreding van het aanbod. Binnenkort brengen we een nieuwe activiteit (Clayshot, dat lijkt op kleiduivenschieten) en we hebben een samenwerking met Red Bull, waarmee onze vergaderruimte gethematiseerd is.”

Over de inwendige mens hoeven gasten zich volgens hem geen zorgen te maken. “Naast onze standaard foodconcepten kunnen wij allerlei soorten buffetten aanbieden, speciaal gericht op de zakelijke markt. Mede door de thematisering hiervan en het clusteren van speciale ruimtes, zijn wij in staat gezelligheid te bieden voor een groepje van twintig man tot een paar honderd personen. Overigens hebben wij op loopafstand van onze vestiging in Rotterdam ook nog een Boules Bites Bar, waar je uitgebreid kunt dineren, borrelen en jeu-de-boulen.”

Hoe ziet een FEC-avondje er in de toekomst uit?

Van Meerwijk richt zijn blik naar de horizon. “Wij zullen de komende jaren ook, waar mogelijk, de overige vestigingen uitbreiden naar een volwassen FEC-locatie met meerdere activiteiten. Op dit moment draaien wij met onze vestigingen in Rotterdam en Eindhoven. Ook de zakelijke markt biedt een enorm potentieel. Opvallend hierbij is dat de gemiddelde leeftijd van de bezoeker veelal hoger is, wat dan weer meer bestedingen met zich meebrengt.”

Van de zes GlowGolf-locaties zijn er nu dus twee omgebouwd naar het vernieuwende concept, waar Rotterdam als pilot een voortrekkersrol vervult. “We verwachten na Eindhoven de volgende ontwikkelingen te realiseren op de locaties van Amsterdam, in Ypenburg bij de Pathé en er liggen voor later al wat plannen voor Enschede”, zegt Van Meerwijk. “Met de opkomst van dergelijke multi-activiteitencentra met een gevarieerd horecapalet zien wij in de toekomst meer en meer belangstelling door meerdere doelgroepen. Dat betekent ook: verruiming van het aanbod in vernieuwende horeca én activiteiten. Wat nog wel een uitdaging is voor deze stormachtige ontwikkelingen, is dat de automatisering achterblijft, en daarmee het rendement oftewel de professionalisering vertraagt. Een ander probleem blijft de personele bezetting. Wij hebben behoefte aan een grote flexibele pool van werknemers, die ook nog eens in staat zijn een gezellig avondje uit te kunnen faciliteren. Er blijven dus genoeg uitdagingen over. Om die laatste uitdagingen het hoofd te bieden zie ik meer ruimte voor robotisering en het gebruik van AI-toepassingen.”

Meer inspiratie opdoen? Doe mee aan de FEC-inspiratietour op dinsdag 30 september 2025, en bezoek o.a. Hollywood Entertainment Center!

Met dank aan Hollywood Entertainment Center Rotterdam, Gabriël van Meerwijk en Peter van Leeuwen

www.hollywood.nl
Auteur: Hans van Leeuwen

Family Entertainment Centers (FEC’s) zijn aan een ongekende opmars bezig, en dat in allerlei nieuwe vormen. De klassieke stand alone indoor speeltuin, het bowlingcentrum of de traditionele kartbaan zien hun marktaandeel verschuiven naar opkomende nieuwe attractie, vaak gecombineerd met trendy Food & Fun concepten. Wat ooit begon als een simpel uitje, is inmiddels uitgegroeid tot een compleet avondprogramma met nieuwe doelgroepen, waaronder ook de zakelijke markt.

Waar kartbanen, bowling, glow-in-the-dark golf, lasergames en indoorspeeltuinen ooit de ‘Big Five’ van het FEC-landschap vormden, is er nu sprake van een duidelijke nieuwe ontwikkeling: grotere locaties, meer dan vijf activiteiten en bredere belevingen. De stand alone formule staat onder druk, mede door het veranderende verwachtingspatroon van de consument, die op zoek is naar meer spanning, variatie en aanbod. Traditionele indoorspeeltuinen transformeren daarom steeds vaker tot een Mini-FEC met vernieuwende attracties.

Hoewel de entreeprijzen niet extreem kunnen stijgen, wordt er alles aan gedaan om het bezoekersaandeel te behouden in een markt die in rap tempo groeit. Opvallend is de opkomst van XXL-locaties, met oppervlakten van gemiddeld vijfduizend tot achtduizend vierkante meter, tegenover de eerste generatie FEC’s van circa tweeduizend tot drieduizend vierkante meter.

Ook Family Entertainment Centers die vóór de coronapandemie zijn ontwikkeld en daardoor vaak minder ruimte beschikbaar hebben, kunnen hun totale aanbod vergroten. Dit is te danken aan de opkomst van een breed scala aan compacte attracties die weinig ruimte innemen, maar veel beleving toevoegen. Voorbeelden hiervan zijn Sim Racing, Karaoke, Vloer is Lava, X-Wall, Pixel Play, Shuffly-sjoeltafels en moderne Arcade Games.

De markt blijft zich in hoog tempo vernieuwen met nieuwe spelvormen. Sommige daarvan zijn opvallend creatief, maar roepen ook vragen op over hun commerciële levensduur. Battlekart is daar een goed voorbeeld van. Het is een bijzonder aantrekkelijk en innovatief concept, maar of het op de lange termijn commercieel haalbaar is, valt te betwijfelen.

Vakantieparken springen in een nieuw gat in de markt

Vakantieparken zijn hard op weg om de markt te domineren, met verrassende en vernieuwende FEC-concepten die steeds beter inspelen op de wensen van hun gasten. De early adopters, zoals Family Entertainment Center Sevenum bij De Schatberg, hebben deze beweging in gang gezet en inspireren inmiddels een hele generatie collega’s.

Ook andere parken volgen deze trend op de voet. Zo zijn er ambitieuze plannen voor nieuwe indoorattracties bij onder meer Camping Groede, Capfun De Bongerd en De Beerze Bulten. Het beste voorbeeld is het onlangs geopende MAUK van vakantiepark Het Eiland van Maurik. Bezoekers vinden hier meer dan tien verschillende activiteiten, gecombineerd met een aangepaste (fast) food formule. Zelfs een professionele knutselacademie, slim verweven met entertainment, maakt deel uit van het totaalconcept.

Daartegenover staan de traditionele vakantieparkformules zoals Landal, Roompot, Dormio en EuroParcs. Zij dreigen de aansluiting te missen. In veel gevallen ontbreekt het aan investeringsbereidheid, waardoor bestaande centra niet of nauwelijks worden aangepast aan de nieuwe norm in recreatieland.

Een voorbeeld van het tegenovergestelde is Marveld Recreatie in de Achterhoek, waar Bommelwereld wordt gerealiseerd, Europa’s meest bijzondere indoorattractiepark. Volgens geruchten loopt de investering ver boven de dertig miljoen euro. De opening staat gepland voor 1 oktober van dit jaar.

Heel veel nieuws onder de zon

Doordat nieuwe uitjes steeds beter inspelen op de veranderende wensen van consumenten, ontstaat er volop ruimte voor innovatie. Conceptontwikkelaars en producenten grijpen hun kans en brengen in hoog tempo nieuwe attracties op de markt. En het einde is voorlopig nog niet in zicht.

Neem attracties als Battlekart, Fusion Drift en Ruff Golf, of de meer onbekende spellen zoals Nox Room. Ook kaskrakers als Prison Island hebben inmiddels meerdere navolgers gekregen, zoals Jail Challenge bij Posta7 en The Basement Challenge van De Voltage.

Nieuw zijn de opkomende interactieve vormen van entertainment. Denk aan Pub Quiz-concepten, maar ook aan de groei van live entertainment in de vorm van een DJ of zelfs een volwaardige discotheek. De eerste echte DJ-draaitafel en mixer als publieksattractie is nu te ervaren bij de FEC-locatie van KOK Experience in Lelystad. Een knipoog naar internationale trends, zoals Puttschack: de eerste en enige upscale, tech-infused minigolfervaring ter wereld.

Daarnaast verschijnen er steeds meer locaties met een sterke focus op storytelling. Een goed voorbeeld zijn de Hollywood-ketens in Rotterdam, Eindhoven en andere steden die binnenkort volgen. Eén ding is zeker: we staan nog maar aan het begin van een grootschalige ontwikkeling in een compleet nieuwe dimensie van het dagje uit.

Ga mee op de VIP-FEC Inspiratiereis

Wil jij als een van de eerste FEC professionals in de vrijetijd deze nieuwe trends, attracties en Food & Fun concepten zelf beleven? Sluit dan aan bij de exclusieve eendaagse studiereis langs unieke VIP- FEC locaties voor professionals in Family Entertainment Centers. Deze reis staat onder leiding van leisure-expert en recreatieadviseur Hans van Leeuwen.

De VIP-FEC Studiereis is bedoeld voor professionals actief in Family Entertainment Centers. U ontmoet collega-ondernemers, investeerders, ontwikkelaars, conceptdenkers en toeleveranciers uit de branche. Tijdens deze inspirerende dag ziet u met eigen ogen welke nieuwe toepassingen op het gebied van beeld, geluid, food en beleving het verschil gaan maken in de FEC’s van morgen.

Waar & Wanneer

Datum: dinsdag 30 september 2025
Startlocatie: Admiraal Helfrichlaan 6, 3527 KV Utrecht
Deelname is inclusief bezoek aan acht unieke locaties, rondleidingen, ontbijt, lunch, diner én een gezellige netwerkafsluiting.

Meld u nu aan en verzeker uzelf van een plek in de bus.

Auteur: hans van leeuwen

Donderdag 22 mei kwamen z’n 70 internationale jonge professionals uit de leisure-industrie samen in Walibi Holland voor het IAAPA Presents: Walibi Holland for Young Professionals. Deze bijeenkomst, georganiseerd door IAAPA Europe, bood een unieke kans om een kijkje te nemen achter de schermen van een groot attractiepark en in gesprek te gaan met mensen uit het vak. Namens Pleisureworld mocht ik – Tessa Langedijk – deelnemen aan dit event.

Een warm welkom en open gesprekken

De dag begon met een gastvrije ontvangst en al snel werd duidelijk dat het gezelschap bestond uit studenten en net afgestudeerden: échte jonge professionals dus. We werden welkom geheten door de algemeen directeur van Walibi Holland, Mascha Taminiau, die kort vertelde over de laatste ontwikkelingen in het park. Denk aan de opening van de nieuwste achtbaan YoY, een dubbele coaster met een blauwe chill-baan en een groene thrill-baan. Er volgden directe vragen uit het publiek, zoals: Waarom een duo coaster? en Wanneer besluit je als park om te investeren in een nieuwe attractie of een oude af te breken?

De customer journey in de praktijk

Na de introductie volgde een diepere duik in de customer journey bij Walibi. Die begint met voorspellen: hoe druk gaat het worden? Daarvoor gebruikt het park grote hoeveelheden data en combineert het data zoals weersvoorspellingen, schoolreisboekingen en kortingsacties. De voorspellingen zijn accuraat tot wel 80% en hebben invloed op alles, van inkoop en personeelsplanning tot verkeersmaatregelen. Tijdens Halloween, als het park is uitverkocht, staan er bijvoorbeeld zeven medewerkers bij Untamed in plaats van drie. Ook worden dan speciale voorzieningen getroffen zoals een tijdelijke brug van de parkeerplaats onder de zonnepanelen naar het park en matrixborden langs de dijk, omdat navigatiesystemen anders de verkeerde route geven.

Gastbeleving meetbaar maken

De volgende stap in de klantreis draait om gastbeleving. Walibi noemt dit Qualimetrie. Klantenservice stelt bijvoorbeeld iedere tiende gast een aantal gerichte vragen. Zo monitort het park voortdurend de prestaties op het gebied van service en beleving. Er wordt actief gestuurd op KPI’s en de zogeheten peak-end rule – het principe dat gasten vooral het hoogtepunt én het einde van hun dag herinneren. Walibi wil dat deze laatste indruk altijd positief is.

Gezonde keuzes en duurzaamheid

Ook het aanbod op het gebied van eten en drinken kwam aan bod. Walibi biedt bewust gezondere keuzes zoals smoothies en salades en investeert in hogere kwaliteit. Er werd een interessante vraag gesteld: Wat zou de impact zijn als Walibi volledig overstapt op vegetarisch en plasticvrij? De inschatting van de manager In park spending is dat zo’n omslag veel impact zou hebben op de bedrijfsvoering, en daarom voorlopig nog niet haalbaar is, al wordt zulke onderwerp serieus besproken.

EDUTours: van winterwarmte tot horror in het donker

Na het inhoudelijke programma volgden twee EDUTours. De ene groep kreeg een kijkje bij Walibi Bright Nights, het winterevenement dat zich richt op warmte, sfeer en parkentertainment. Door de onvoorspelbaarheid van het weer draait het evenement niet alleen op achtbanen, maar om de beleving: licht, glitter en kerstgevoel. Maar wel op zijn Walibi’s op het randje en soms net er overheen.

De andere groep dook letterlijk het donker in met een rondleiding in Below, een van de spookhuizen van Walibi Fright Nights. Dit gebeurde in twee fasen: eerst zonder licht en geluid, om de opbouw te ervaren, en daarna mét alle effecten aan. Zelfs zonder acteurs was de sfeer indrukwekkend. We leerden dat de bouw van een huis tot wel een miljoen euro kost en dat tijdens Fright Nights zo’n 500 acteurs meewerken. Door het huis heen liggen sensoren die zorgen voor getimede effecten: een perfecte mix van techniek en storytelling.

Exclusive Ride Time en netwerken

Na de EDUTours was er tijd om het park op eigen gelegenheid te verkennen. In korte tijd werden uiteraard klassiekers als Untamed, Goliath, Xpress en Lost Gravity bezocht. Als afsluiting had Walibi een bijzonder extraatje geregeld: exclusive ride time op de nieuwe achtbaan YoY, een unieke kans om deze nieuwe aanwinst in alle rust te beleven.

De dag werd afgesloten met een borrel en volop gelegenheid tot netwerken. Het IAAPA Young Professionals Event bood een boeiende mix van inhoud, beleving en interactie. Een inspirerende dag voor iedereen die zijn carrière in de leisure-sector serieus neemt.

Auteur: pleisureworld

De vakantieparkenindustrie is een branche die draait op service. Altijd klaarstaan voor de gasten, razendsnel problemen uit de weg gaan of oplossen, above and beyond. Maar toch ontkomt ook onze onalledaagse branche niet aan het leven van alledag. Die twee elementen lijken te botsen: in hoeverre moeten we technieken die we dag in, dag uit gebruiken voor ons werk, school of thuis toestaan in een omgeving waar je juist níet aan die sleur wil denken?

Door de krimp van personele bezetting en tegelijkertijd de groei van technologie is het niet zo raar dat ‘de mens’ verdwijnt uit dagelijkse processen. Zelfscankassa’s, tanken met de pas, fastfood bestellen aan de zuil, we kunnen er allemaal over meepraten. Dat we in de Albert Heijn of aan de pomp niet hoeven te praten met een daadwerkelijke medewerker is tot daar aan toe, maar hoe kun je nu een servicegerichte organisatie runnen als de menselijke maat vermindert?

Bij de Kennistafel ‘Receptieloos Inchecken’ nemen we dit soort processen onder de loep en kijken we naar hoe je ‘Inchecken nieuwe stijl’ kunt implementeren, zonder de essentie van ons vak uit het oog te verliezen. Gasten die hun reisbescheiden thuis al ontvangen (pre-arrival) in een envelop en niet meer langs de balie hoeven, of die met een app op hun telefoon zelf de slagboom of hun huisje openen. Zeg maar dag tegen de lange rij terwijl een overwerkt personeelslid de zoveelste sleutel kwijt is die eigenlijk aan het goede haakje zou hangen.

Een afname van medewerkers hoeft helemaal geen afname in service te betekenen. Sterker nog: de hedendaagse consument kan het, mits je het goed doet, zelfs ervaren als een oplossing die het beste biedt van twee werelden. En daarover hoort u meer op deze vakdag! Schrijf u dus snel in.

Met ideeën uit de praktijk, anekdotes en toepasselijke voorbeelden reikt de Kennistafel ‘Receptieloos Inchecken’ een groot aantal handvatten aan dat je kunt inzetten voor je eigen bedrijf, waarmee je met kop en schouders uit kunt steken op het gebied van persoonlijke service zonder personele inzet. En dat gaat verder dan het inchecken op zichzelf.

Overigens is er een groot misverstand dat we gelijk uit de weg willen ruimen: contactloze service betekent niet dat je helemaal geen mensen meer moet hebben. Integendeel: het betekent dat je de mensen die er wél zijn, efficiënter en persoonlijker kunt inzetten. In plaats van repetitieve handelingen uit te voeren achter een desk, kan uw team op het park aanwezig zijn, gerichte problemen oplossen en proactief te hulp schieten.

Pre-arrival belevingen, tickets in de wallet, van balen aan de balie tot een contactloos welkom. U gaat het allemaal horen tijdens de Kennistafel op dinsdag 7 oktober 2025 op de locatie van Safari Resort Beekse Bergen.

https://vakantiehuisvandetoekomst.nl/kennistafels/

Auteur: Hans van Leeuwen

Waar & wanneer

Onderwerp: Receptie loos, Contactloze service: inchecken zonder receptie wint terrein, ook bij u?

Datum: Dinsdag 7 oktober 2025
Locatie: Safari Hotel Beekse Bergen
Tijd: 12.30 – 18.00 uur

Programma

Aanvang

12.30 – 13.00 uur Inloop, ontvangst met smart lunch, dagvoorzitter Rick Melchers
13.00 – 13.05 uur Opening Kennistafel #3 door dagvoorzitter Rick Melchers
13.05 – 13.20 uur Trends & ontwikkelingen Receptie loze aankomst. Toepassingen bij Micro & Mini Resorts en hoe ziet de ideale pre-aankomst campagne eruit m.b.t. de inzet en de optimalisering van de MIJNOMGEVING door Leisure Expert & Trendwatcher Hans van Leeuwen
13.20 – 13.40 uur Hoe ziet de praktijk eruit van de receptie loze aankomst en welke nieuwe nieuwe ontwikkelingen komen eraan? Door Miriam van Riel en Daan van Berkel van Safari Hotel Beekse Bergen.
13.40 – 14.00 uur “Donkere Duinen – Den Helder”, Een nieuw 6* resort in ontwikkeling! Het verhaal over de doorontwikkeling van het succesvolle verhaal achter de Vrienden van PUUR Exloo door het nieuwe project TEAM Nort! Door Hielke Tillema & Dominique Langer
14.00 – 15.30 uur Netwerk pauze – Rondleiding (backstage) – Safari Hotel Beekse Bergen
15.30 – 15.50 uur Meer groei door optimalisering klantervaringen van jouw organisatie. Praktische tips door Menno van de Wetering (Amplixs) met vertaling naar pre-aankomst en MIJNOMGEVING
15.50 – 16.00 uur Inleiding Kennistafelgesprek door Anneloes van Dijk
16.00 – 17.00 uur Aan tafel: actieve kennisuitwisseling o.l.v. dagvoorzitter Rick Melchers
17.00 – 18.00 uur Afsluiting met een gezellige netwerkborrel

Aanmelden

Kijk op www.vakantiehuisvandetoekomst.nl/kennistafel

Kosten Inschrijfkosten zijn € 125.—p.p.
Publicatie WhitePaper
Alle deelnemers ontvangen ‘gratis’ exemplaar: Receptieloze aankomst

Dat en veel meer bespreken we op dinsdag 7 oktober tijdens de Kennistafel ‘Receptieloze aankomst Boek nu uw tickets via deze pagina, dan zien én spreken we u heel graag tijdens dit evenement.